VIII. Corona

De uitbraak van het Corona-virus heeft in 2020 een nieuwe werkelijkheid gecreëerd. In eerste instantie was de inzet van de gemeente vooral gericht is op het bestrijden van het virus, het continueren van de dienstverlening en het verlenen van steun aan inwoners, ondernemers en instellingen. In de tweede helft van 2020 laaide het aantal besmettingen weer op. Deze tweede golf leidde tot verscherping van de maatregelen en uiteindelijk tot een tweede lock down. Daarmee werd het steunpakket aan onze inwoners, ondernemingen en instellingen ook verlengd en waar nodig uitgebreid.

Omdat de (financiële) effecten van de pandemie en de gemeentelijke maatregelen en risico’s verspreid in deze jaarrekening voorkomen, hebben we ervoor gekozen om die informatie samen te brengen in een extra paragraaf.

Samen met andere overheden, maatschappelijke instellingen, bedrijven en onze inwoners stonden we medio maart aan de lat voor het bestrijden van het coronavirus. Onze inzet was gericht op het naleven van de hogere regelgeving in Overbetuwe en het zo veel mogelijk beperken van nadelige gevolgen daarvan voor onze dienstverlening en voor het functioneren van de Overbetuwse samenleving.

Dienstverlening en ondersteuning
In eerste instantie richtte onze inzet zich op de continuïteit van cruciale gemeentelijke processen op het gebied van (individuele) zorg en welzijn, de openbare ruimte, algemene voorzieningen en burgerzaken. Ook onderhielden we nauw contact met de relevante instanties in onze gemeente (scholen, kinderopvang, welzijns- en zorginstellingen, ondernemers etc.) en ondersteunden hen waar mogelijk bij het oplossen van ontstane problemen.

De rijksmaatregelen hadden ingrijpende gevolgen voor inwoners, ondernemers en maatschappelijke, culturele, sociale en sportorganisaties. Op 31 maart 2020 heeft het college een aantal maatregelen genomen om de financiële gevolgen op korte termijn te verzachten. Het ging daarbij onder meer om verlenging van betalingstermijnen, het doorbetalen van contracten, subsidies en beheerdersvergoedingen, het nog niet versturen van rekeningen en het sneller betalen van rekeningen. Begin juli vond er besluitvorming plaats over een aantal lange termijn maatregelen. Daarbij ging het onder andere om kwijtschelding van huurpenningen, vrijstelling van precarioheffing voor terrassen en een tegemoetkoming in kosten. Wij hebben hierbij gekeken naar de maatschappelijke impact op onze samenleving en het in stand houden van maatschappelijke voorzieningen in onze gemeente.

Toezicht en handhaving
In de openbare ruimte hebben we samen met partners ingezet op toezicht houden op naleving van regels en afspraken. Daarvoor zijn diverse maatregelen getroffen in de buitenruimte en was er een uitgebreide inzet van toezichthouders. Het is fijn om te constateren dat in onze gemeente de maatregelen over “social distance” over het algemeen goed worden nageleefd.

Informatie en communicatie
Vanuit de gemeente was het goed in contact blijven met onze inwoners en ondernemingen een prioriteit. We communiceerden via alle beschikbare kanalen (gemeentepagina, brieven en sociale media) en portefeuillehouders over maatregelen, effecten en de mogelijkheden van extra steun en voorzieningen.

Gevolgen voor overige werkzaamheden
Het virus en de noodzakelijke crisisorganisatie trokken een zware wissel trekken op de gemeentelijke organisatie. Alle inzet en aandacht ging eerst naar de zorg voor onze inwoners en instellingen en dat ging ten koste van andere werkzaamheden. Dat hebben onze inwoners maar ook uw gemeenteraad gemerkt. Bijna alle medewerkers werkten het grootste deel van 2020, conform rijksbeleid, vanuit thuis, hetgeen een extra uitdaging opleverde om de processen goed te laten lopen. Met de ingebruikname van de nieuwbouw ontstonden er meer mogelijkheden om de dienstverlening met inachtneming van de RIVM richtlijnen goed uit te voeren. Ook bood het meer ruimte aan onze medewerkers om, waar nodig voor de uitvoering van ons werk, tijdelijk binnen de regels op kantoor te werken.
We brachten in de tweede helft van 2020 in kaart welke invloed corona op onze organisatie. Hierbij moet gedacht worden aan de effecten op onze producten en diensten, informatie en ICT, inzet van het personeel op uitvoering rijksregelingen en de huisvesting van de medewerkers in de 1,5-meter samenleving.

Gedurende het jaar hebben we de gemeenteraad aan de hand van de rapportage “Kosten coronavirus Overbetuwe” geïnformeerd over het verloop van de Corona uitgaven en de compensatie die we daarvoor ontvingen. In 2020 zijn de compensatie ontvangsten € 259.000 hoger dan de daadwerkelijke Corona kosten. In het hoofdstuk “bestemming van het rekeningresultaat” wordt voorgesteld om dit voordeel te reserveren voor eventuele corona nadelen in 2021.

Corona kosten en opbrengsten 2020
Kosten, inkomstenderving en besparingen door Corona	1.253.200
Ontvangen compensatie voor Corona	1.512.300
Resultaat (te reserveren voor kosten in 2021)	259.100

Voor het detail overzicht van de kosten en opbrengsten 2020 verwijzen we u naar het overzicht onderaan deze paragraaf.

De uitbraak van het Corona-virus heeft in 2020 een nieuwe werkelijkheid gecreëerd. In eerste instantie was de inzet van de gemeente vooral gericht is op het bestrijden van het virus, het continueren van de dienstverlening en het verlenen van steun aan inwoners, ondernemers en instellingen.
De tweede en derde golf zijn inmiddels een feit. Hoe groot de gevolgen uiteindelijk zullen zijn, hangt van vele factoren af. Zo is de duur van de pandemie bepalend, maar ook het effect van de maatregelen voor onze inwoners, ondernemers en instellingen, de inzet van onze organisatie voor de uitvoering van de rijksmaatregelen alsmede de landelijke besluitvorming over de financiering van de maatregelen.

Eind 2020 maakten we een eerste inventarisatie van de mogelijke risico’s waar we de komende tijd mee te maken kunnen krijgen. Begin 2021 zullen we ze specifiek voor Overbetuwe concretiseren. Dit risicoprofiel zal onderdeel uitmaken van de Kadernota 2022.