VIII. Corona

De uitbraak van het corona-virus heeft in 2020 een nieuwe werkelijkheid gecreëerd. Ondanks het starten met vaccineren vanaf januari 2021 zorgden nieuwe varianten van het virus toch weer voor oplopende besmettingsaantallen in 2021 en druk op de ziekenhuizen. Nieuwe en verlengde coronamaatregelen zoals lockdowns waren afgelopen jaar dan ook onvermijdelijk. Omdat de (financiële) effecten van de pandemie en de gemeentelijke maatregelen en risico’s verspreid in deze jaarrekening voorkomen, hebben we er opnieuw voor gekozen om die informatie samen te brengen in een extra paragraaf.

Samen met andere overheden, maatschappelijke instellingen, bedrijven en onze inwoners stonden we  sinds maart 2021 aan de lat voor het bestrijden van het coronavirus. Onze inzet was gericht op het naleven van de hogere regelgeving in Overbetuwe en het zo veel mogelijk beperken van nadelige gevolgen daarvan voor onze dienstverlening en voor het functioneren van de Overbetuwse samenleving. 

Dienstverlening en ondersteuning 
In eerste instantie richtte onze inzet zich op de continuïteit van cruciale gemeentelijke processen op het gebied van (individuele) zorg en welzijn, de openbare ruimte, algemene voorzieningen en burgerzaken. Ook onderhielden we nauw contact met de relevante instanties in onze gemeente (scholen, kinderopvang, welzijns- en zorginstellingen, ondernemers etc.) en ondersteunden hen waar mogelijk bij het oplossen van ontstane problemen.

De rijksmaatregelen hadden ingrijpende gevolgen voor inwoners, ondernemers en maatschappelijke, culturele, sociale en sportorganisaties. In 2020 hadden het college en raad diverse maatregelen genomen om de financiële gevolgen op korte termijn te verzachten. Hierbij was gekeken naar de maatschappelijke impact op onze samenleving en het in stand houden van maatschappelijke voorzieningen in onze gemeente. Diverse ondersteuningsmaatregelen zijn in 2021 onder dezelfde voorwaarden opnieuw inzet. Het ging daarbij onder andere om: 
-    Kwijtschelden/tegemoetkoming voor de huur van sportverenigingen, dorpshuizen, culturele en maatschappelijke stichtingen in de periode van de verplichte sluiting.
-    Maatwerk afspraken over financiële compensatie met vrijwillige jeugdorganisaties.
-    Tegemoetkoming voor theater de Kik.
-    Intrekken van de precariobelasting terrassen voor de periode dat de horeca verplicht gesloten was.

Toezicht en handhaving
In de openbare ruimte hebben we sinds de uitbraak van het virus in 2020 samen met partners ingezet op toezicht houden op naleving van regels en afspraken. De daarvoor getroffen maatregelen in de buitenruimte bleven ook het grootste deel van 2021 in tact en ook was er vorig jaar een uitgebreide inzet van toezichthouders. 

Informatie en communicatie 
Vanuit de gemeente was het goed in contact blijven met onze inwoners en ondernemingen ook in 2021 een prioriteit. We communiceerden via alle beschikbare kanalen (gemeentepagina, brieven en sociale media) en portefeuillehouders over maatregelen, effecten en de mogelijkheden van extra steun en voorzieningen.

Gevolgen voor overige werkzaamheden 
Het virus en de noodzakelijke crisisorganisatie trokken ook afgelopen jaar een zware wissel op de gemeentelijke organisatie. Dat hebben onze inwoners maar ook uw gemeenteraad gemerkt. Bijna alle medewerkers werkten een heel groot gedeelte, conform rijksbeleid, vanuit thuis, hetgeen een extra uitdaging opleverde om de processen goed te laten lopen. In het gemeentehuis verliep de dienstverlening conform de RIVM richtlijnen.

Gedurende het jaar hebben we de gemeenteraad aan de hand van de rapportage “Kosten coronavirus Overbetuwe” geïnformeerd over het verloop van de Corona uitgaven en de compensatie die we daarvoor ontvingen. In 2021 zijn de compensatie ontvangsten € 877.000 hoger dan de daadwerkelijke Corona kosten. In het hoofdstuk “bestemming van het rekeningresultaat” wordt voorgesteld om dit voordeel te reserveren voor eventuele corona nadelen in 2021.

Corona kosten en opbrengsten 2021
Kosten, inkomstenderving en besparingen door Corona	€ 1.243.157
Ontvangen compensatie voor Corona	€ 2.120.002
Resultaat (te reserveren voor kosten in 2022)	876.845

Voor het detail overzicht van de kosten en opbrengsten 2021 verwijzen we u naar het overzicht onderaan deze paragraaf.

De uitbraak van het Corona-virus heeft in 2020 en 2021 een nieuwe werkelijkheid gecreëerd. De inzet van de gemeente is vooral gericht op het bestrijden van het virus op basis van landelijke regelgeving, het continueren van de dienstverlening en het verlenen van steun aan inwoners, ondernemers en instellingen.
 
Gedurende 2021 zijn er meerdere golven geweest. De effecten van de COVID-19 maatregelen waren gedurende 2021 niet duidelijk en nieuwe verzachtende landelijke maatregelen werden 2021 uitgewerkt. Daarom was het belangrijk om - naast de generieke Overbetuwe ondersteuningsmaatregelen - in gesprek te blijven met de samenleving over die effecten en risico’s. Daarbij blijft het uitgangspunt dat de organisaties zelf in de eerste plaats verantwoordelijk zijn om financieel gezond te blijven, en daartoe de nodige initiatieven moeten ontplooien. Bij acute liquiditeitsprobleem van een maatschappelijke organisaties is er op zoek gegaan naar maatwerkoplossingen.  

Tot dusver konden de financiële gevolgen volledig worden opgevangen door tegemoetkomingen vanuit het Rijk. Inmiddels zijn aan het einde van het eerste kwartaal 2022 alle coronamaatregelen geschrapt en is de samenleving weer volledig open. Of het coronavirus in de toekomst weer zal zorgen voor nieuwe maatregelen blijft onzeker.