VIII. Corona

De uitbraak van het corona-virus heeft in 2020 een nieuwe werkelijkheid gecreëerd. Ondanks het starten met vaccineren vanaf januari 2021 zorgden nieuwe varianten van het virus toch weer voor oplopende besmettingsaantallen in 2021 en druk op de ziekenhuizen. Nieuwe en verlengde coronamaatregelen zoals lockdowns waren afgelopen jaar dan ook onvermijdelijk. Omdat de (financiële) effecten van de pandemie en de gemeentelijke maatregelen en risico’s verspreid in deze jaarrekening voorkomen, hebben we er opnieuw voor gekozen om die informatie samen te brengen in een extra paragraaf.

Samen met andere overheden, maatschappelijke instellingen, bedrijven en onze inwoners stonden we  sinds maart 2021 aan de lat voor het bestrijden van het coronavirus. Onze inzet was gericht op het naleven van de hogere regelgeving in Overbetuwe en het zo veel mogelijk beperken van nadelige gevolgen daarvan voor onze dienstverlening en voor het functioneren van de Overbetuwse samenleving. 

Dienstverlening en ondersteuning 
In eerste instantie richtte onze inzet zich op de continuïteit van cruciale gemeentelijke processen op het gebied van (individuele) zorg en welzijn, de openbare ruimte, algemene voorzieningen en burgerzaken. Ook onderhielden we nauw contact met de relevante instanties in onze gemeente (scholen, kinderopvang, welzijns- en zorginstellingen, ondernemers etc.) en ondersteunden hen waar mogelijk bij het oplossen van ontstane problemen.

De rijksmaatregelen hadden ingrijpende gevolgen voor inwoners, ondernemers en maatschappelijke, culturele, sociale en sportorganisaties. In 2020 hadden het college en raad diverse maatregelen genomen om de financiële gevolgen op korte termijn te verzachten. Hierbij was gekeken naar de maatschappelijke impact op onze samenleving en het in stand houden van maatschappelijke voorzieningen in onze gemeente. Diverse ondersteuningsmaatregelen zijn in 2021 onder dezelfde voorwaarden opnieuw inzet. Het ging daarbij onder andere om: 
-    Kwijtschelden/tegemoetkoming voor de huur van sportverenigingen, dorpshuizen, culturele en maatschappelijke stichtingen in de periode van de verplichte sluiting.
-    Maatwerk afspraken over financiële compensatie met vrijwillige jeugdorganisaties.
-    Tegemoetkoming voor theater de Kik.
-    Intrekken van de precariobelasting terrassen voor de periode dat de horeca verplicht gesloten was.

Toezicht en handhaving
In de openbare ruimte hebben we sinds de uitbraak van het virus in 2020 samen met partners ingezet op toezicht houden op naleving van regels en afspraken. De daarvoor getroffen maatregelen in de buitenruimte bleven ook het grootste deel van 2021 in tact en ook was er vorig jaar een uitgebreide inzet van toezichthouders. 

Informatie en communicatie 
Vanuit de gemeente was het goed in contact blijven met onze inwoners en ondernemingen ook in 2021 een prioriteit. We communiceerden via alle beschikbare kanalen (gemeentepagina, brieven en sociale media) en portefeuillehouders over maatregelen, effecten en de mogelijkheden van extra steun en voorzieningen.

Gevolgen voor overige werkzaamheden 
Het virus en de noodzakelijke crisisorganisatie trokken ook afgelopen jaar een zware wissel op de gemeentelijke organisatie. Dat hebben onze inwoners maar ook uw gemeenteraad gemerkt. Bijna alle medewerkers werkten een heel groot gedeelte, conform rijksbeleid, vanuit thuis, hetgeen een extra uitdaging opleverde om de processen goed te laten lopen. In het gemeentehuis verliep de dienstverlening conform de RIVM richtlijnen.

Gedurende het jaar hebben we de gemeenteraad aan de hand van de rapportage “Kosten coronavirus Overbetuwe” geïnformeerd over het verloop van de Corona uitgaven en de compensatie die we daarvoor ontvingen. In 2021 zijn de compensatie ontvangsten € 877.000 hoger dan de daadwerkelijke Corona kosten. In het hoofdstuk “bestemming van het rekeningresultaat” wordt voorgesteld om dit voordeel te reserveren voor eventuele corona nadelen in 2021.

Corona kosten en opbrengsten 2021
Kosten, inkomstenderving en besparingen door Corona	€ 1.243.157
Ontvangen compensatie voor Corona	€ 2.120.002
Resultaat (te reserveren voor kosten in 2022)	876.845

Voor het detail overzicht van de kosten en opbrengsten 2021 verwijzen we u naar het overzicht onderaan deze paragraaf.

De uitbraak van het Corona-virus heeft in 2020 en 2021 een nieuwe werkelijkheid gecreëerd. De inzet van de gemeente is vooral gericht op het bestrijden van het virus op basis van landelijke regelgeving, het continueren van de dienstverlening en het verlenen van steun aan inwoners, ondernemers en instellingen.
 
Gedurende 2021 zijn er meerdere golven geweest. De effecten van de COVID-19 maatregelen waren gedurende 2021 niet duidelijk en nieuwe verzachtende landelijke maatregelen werden 2021 uitgewerkt. Daarom was het belangrijk om - naast de generieke Overbetuwe ondersteuningsmaatregelen - in gesprek te blijven met de samenleving over die effecten en risico’s. Daarbij blijft het uitgangspunt dat de organisaties zelf in de eerste plaats verantwoordelijk zijn om financieel gezond te blijven, en daartoe de nodige initiatieven moeten ontplooien. Bij acute liquiditeitsprobleem van een maatschappelijke organisaties is er op zoek gegaan naar maatwerkoplossingen.  

Tot dusver konden de financiële gevolgen volledig worden opgevangen door tegemoetkomingen vanuit het Rijk. Inmiddels zijn aan het einde van het eerste kwartaal 2022 alle coronamaatregelen geschrapt en is de samenleving weer volledig open. Of het coronavirus in de toekomst weer zal zorgen voor nieuwe maatregelen blijft onzeker. 

Rapportage kosten a.g.v. coronacrisis
Coronacrisis: uitgaven en inkomstenderving
Onderstaand overzicht is de werkelijk stand per einde boekjaar 2021
1. Bestrijding COVID-19
1A) Extra kosten
Kostenplaats en -soort	Omschrijving	Kosten en opbrengsten	Toelichting
60801055	Bestrijding corona algemeen
ks 5113000	overige loonkosten (niet via RAET)	11.904	extra inzet personeel
ks 5383000	overige uitgaven	74.873	kwijtschelding huur, huurcompensatie, zelftesten ed.
ks 5432000	inkomensoverdrachten	33.227	terugbetaling teveel ontvangen TVS (tegemoetkoming verhuurders sportaccommodaties) 2020
ks 5756300	overige verrekeningen	371.256	overheveling compensatie TONK-regeling naar aparte TONK-kostenplaats
	subtotaal	491.260
60801056	Bestrijding corona kinderopvang
ks 5383000	overige uitgaven	149	28 theepakketten
ks 5383000	overige noodopvang	1.063	vergoeding noodopvang
	subtotaal	1.212
60801062	Corona Jeugd Meerkosten
ks 5383000	overige uitgaven	33.879	te verstrekken bijdrage aan gem Arnhem
	subtotaal	33.879
60801066	Corona SW
ks 5433000	Inkomensoverdrachten	19.193	betaald aan Scalabor
		19.193
60801075	Coronamaatr. Dienstverl ICT
ks 5113000	overige loonkosten	2.074	faciliteiten vergaderingen
ks 5351500	inhuur personeel t.l.v. overig budget	8.032	inhuur externe maart 2021
	subtotaal	10.106
60801076	Coronamaatr. Externe Dienstverl
ks 5383000	overige uitgaven	89.013	coronakosten verkiezingen (€ 88.250)
	subtotaal	89.013
60801078	Coronamaatr. Fysiek Domein / gemeentehuis
ks 5383000	overige uitgaven	2.319	handschoenen, mondkapjes, handgeld, spatschermen
	subtotaal	2.319
60801079	Coronamaatr. Fysiek Domein / overig vastgoed
ks 5383000	overige kosten	740	diverse toiletartikelen
	subtotaal	740
60801080	Coronamaatr. Fysiek Domein / openb ruimte
ks 5383000	overige uitgaven	8.088	huur toiletwagen
ks 5383000	overige uitgaven	46.445	extra kosten inzameling afval
	subtotaal	54.533
60801082	Coronamaatregelen culturele sector
ks 5438000	inkomensoverdrachten	4.074	subsidies / coronacompensaties diverse zangkoren
	subtotaal	4.074
60801083	Coronamaatregelen welzijn en leefstijl
ks 5438000	inkomensoverdrachten	72.426	steunpakketten div. instellingen (voorn. welzijn) *
	subtotaal	72.426
			* in 2022 wordt nog bedrag van € 250.000 uitbetaald
Totaal extra kosten		778.754
1B) Inkomstenderving, extra lasten en besparingen
Kostenplaats en -soort	Omschrijving	Kosten en opbrengsten	Toelichting
53000000	Lagere opbrengsten Sportcentrum De Helster	9.600	Minder huuropbr. multifunct. ruim. i.v.m. sluiting corona
53000000	Lagere opbrengsten Sportcentrum De Helster	47.800	Minder huuropbr. zwembad i.v.m. sluiting corona
53000000	Lagere opbrengsten Sportcentrum De Helster	48.600	Minder inkomsten zwemlessen i.v.m. sluiting corona
53000000	Lagere opbrengsten Sportcentrum De Helster	121.200	Minder entreegelden zwembad i.v.m. sluiting corona
53000000	Lagere opbrengsten Sportcentrum De Helster	26.000	minder huuropbengsten Oase i.v.m. sluiting corona
53000000	Lagere opbrengsten Sportcentrum De Helster	6.300	minder huuropbengsten Dojo i.v.m. sluiting corona
53000010	Lagere opbrengsten Sporthal De Helster	44.700	Minder huuropbrengsten sporthal i.v.m. sluiting corona
53000020	Lagere opbrensgten Kruisakkers	33.600	Minder opbrengsten sportz. en multi i.v.m. sluiting corona
53000050	Lagere opbrengsten Herveld	5.400	Minder opbrengsten sportzaal i.v.m. sluiting corona
53000060	Lagere opbrengsten Westeraam	29.200	Minder opbrengsten Sportzaal i.v.m. sluiting corona
53000070	Lagere opbrengsten De Mammoet Zetten	9.600	Minder opbrengsten sportzaal i.v.m. sluiting corona
53000090	Lagere opbrengsten De Wanmolen	10.000	Minder opbrengsten sportzaal i.v.m. sluiting corona
53000092	Lagere opbrengsten 't Binnenveld	25.000	Minder huuropbrengsten sporthal i.v.m. sluiting corona
Div. kpl	Lagere opbrengst verhuur welzijnsaccommod.	158.675	Gederfde inkomsten 2021 dorpshuizen en MFC's
60201015	Verkiezingen	20.000	Tegemoetkoming van Rijk zal onvoldoende zijn
60401010	Productenrealisatie	10.000	Extra accountantskosten i.v.m. corona bij controle van jaarstukken 2020
53000010	Meer opbrengsten Sporthal De Helster	-77.122	Verhuur aan VGGM voor vaccinaties
65704000	Vierdaagse	-55.000	Evenement vervalt, dus geen uitgaven én inkomsten
64302025	Onderwijs en arbeidsmarkt	-5.000	Betuwe on Stage gaat niet door in 2021
60641010	Precarioheffing terrassen	-4.150
Totaal inkomstenderving, extra lasten en besparingen		464.403
1C) Bijdragen derden
Kostenplaats en -soort	Omschrijving	Kosten en opbrengsten	Toelichting
60801055	Bestrijding corona algemeen
ks 7432000	ontvangsten rijk	6.460	vrijval deel verplichting 2020
ks 7432000	ontvangsten rijk	-109.790	gemiste huurinkomsten 1e kwartaal 2021
ks 7432000	ontvangsten rijk	-109.790	aanvraag compensatie 2e kwartaal 2021
ks 7432010	ontvangsten rijk / SPUK	-259.200	Bijdrage SPUK IJZ 2020
	subtotaal	-472.320
60801083	Coronamaatregelen welzijn en leefstijl
ks 7431200	doeluitkeringen	-67.713	SPUK bijdrage
	subtotaal	-67.713
60701000	Uitkeringen gemeentefonds
ks 7431100	Uitkeringen uit gemeentefonds (Alg.Uitk.)	-350.270	via 1e Berap 2021 (uit decembercirc. 2020)
ks 7431100	Uitkeringen uit gemeentefonds (Alg.Uitk.)	-501.235	comp. via meicirc. 2021 (uitwerking maartbrief 2021)
ks 7431100	Uitkeringen uit gemeentefonds (Alg.Uitk.)	-403.393	comp. via septembercirc. 2021
ks 7431100	Uitkeringen uit gemeentefonds (Alg.Uitk.)	-325.071	comp. via decembercirc. 2021
	subtotaal	-1.579.969
Totale bijdragen derden		-2.120.002
Recap:	Totaal extra kosten 1A)	778.754	lasten
	Totaal inkomstenderving en besparingen 1B)	464.403	lasten
	Totale bijdragen derden 1C)	-2.120.002	baten
	Totaal 1. Bestrijding COVID-19:	-876.845	nog in te zetten middelen
2. Regeling continuïteitsbijdrage zorgaanbieders
Kostenplaats en -soort	Omschrijving	Kosten en opbrengsten	Toelichting
60801061	Corona Jeugd Bevoorschotting
ks 5341000	bevoorschotting	0
ks 7380000	terugontvangsten	-56.744	afrekeningen van verstrekte voorschotten
	subtotaal	-56.744
60801063	Corona Wmo Bevoorschotting
ks 5341000	bevoorschotting	0
	subtotaal	0
Totaal 2. Regeling continuïteitsbijdrage ZA's		-56.744
Betreft voorschotten aan zorgaanbieders op reguliere betalingen (vanuit bestaande budgetten).
3. Uitvoering TOZO-regeling
Kostenplaats en -soort	Omschrijving	Kosten en opbrengsten	Toelichting
60801057	Corona TOZO
ks 5113000	overige loonkosten	134.627	extra uitvoeringskosten incl. training
ks 5351000	inh. pers. overig t.l.v. 1-personeelsbudget	91.359	uitvoeringskosten
ks 5351500	inh. pers. overig t.l.v. overige budgetten	44.265	uitvoeringskosten
ks 5411201	verstrekte uitkeringen zelfstandigen	1.087.113	geboekte kosten t/m dec 2020.
ks 5411300	leningen Bbz	44.628	verstrekte bedrijfskredieten
ks 7412070	aflossing Bbz Ioaz	-360.099	ontvangen aflossingen
ks 7412080	rente leenbijstand bbz	-845	ontvangen rente
ks 7431100	rijksuitkering	-2.303.523	ontvangen voorschotten van Min SZW
Totaal 3. Uitvoering TOZO-regeling		-1.262.476
Tussen Rijk en VNG zijn nadere afspraken gemaakt (berichtgeving VNG van 2 sep jl.) over de dekking van Tozo-kosten. De uitkeringslasten Tozo worden volledig gecompenseerd en er vindt ook compensatie plaats voor de uitvoeringskosten (€ 450,- per besluit).
Per 31 december 2021 is de rijksuitkering ruim hoger dan de gemaakte TOZO-lasten. Hier zullen geen voordelen voor Overbetuwe uit voortvloeien; er volgt t.z.t. nog een afwikkeling van de verstrekte voorschotten. Het overschot van € 1.262.476 is gestort in een overlopende passivapost.
4. Uitvoering TONK-regeling
Kostenplaats en -soort	Omschrijving	Kosten en opbrengsten	Toelichting
60801081	Corona TONK
ks 5341000	ov. soc. verstrekking in natura aan pers	32.752
ks 5351000	inh. pers. overig t.l.v. 1-personeelsbudget	4.834
ks 5351500	inh. pers. overig t.l.v. overige budgetten	7.842
ks 7576300	ontvangen compensatie TONK van rijk	-371.256
Totaal 4. Uitvoering TONK-regeling		-325.827
Per 31 december 2021 is de rijksuitkering ruim hoger dan de gemaakte TONK-lasten. Hier zullen geen voordelen voor Overbetuwe uit voortvloeien; er volgt t.z.t. nog een afwikkeling van de verstrekte voorschotten. Het overschot van € 325.827 is gestort in een overlopende passivapost.
5. Coronatoegangsbewijzen
Kostenplaats en -soort	Omschrijving	Kosten en opbrengsten	Toelichting
60801084	Onderst. handh. van corona toegangsbewijzen
ks 5383000	overige uitgaven	22.837	aangevraagde subsidie
ks 7433000	Inkomensoverdrachten - Gem. Regelingen	-124.153	totaal ontvangen bedrag
ks 7433000	Inkomensoverdrachten - Gem. Regelingen	101.316	terugbetaling niet aangewend deel
Totaal 5. coronatoegangsbewijzen		0