I. Lokale lasten

In deze paragraaf bieden wij inzicht in het beleidskader rond de lokale heffingen, kostendekking per verordening, de tariefs- en kostenontwikkeling, de lokale lastendruk en het kwijtscheldingsbeleid. 
Daarnaast is aan het einde van deze paragraaf een kosten- en dekkingsoverzicht opgenomen van de
belangrijkste bestemmingsheffingen: rioolheffing en de reinigingsheffingen.

Onroerende-zaakbelastingen (OZB)
Beleidskader
Wet waardering onroerende zaken (Wet WOZ), Verordening onroerendezaakbelastingen gemeente Overbetuwe 2022.

Algemeen
Jaarlijks worden de WOZ-waarden voor woningen en niet-woningen vastgesteld. Deze WOZ-waarde is de grondslag voor de aanslag OZB. Wij zorgen voor een tijdige en correcte verzending van de waardebeschikkingen (WOZ-waarde) en belastingaanslagen. Met dagtekening 19 februari 2022 zijn de WOZ-beschikkingen/aanslagen gemeentelijke belastingen 2022 verzonden. Ook de afhandeling van bezwaarschriften heeft tijdig plaatsgevonden. De wettelijke termijn voor het doen van een uitspraak is het einde van het kalenderjaar. In 2022 is 78% van de bezwaren tegen de WOZ-waarde binnen 6 maanden afgehandeld. Eind 2022 waren alle bezwaren afgehandeld.

Herwaardering
Voor het belastingjaar 2022 is de OZB gebaseerd op de WOZ-waarden per de waardepeildatum 1 januari 2021. Vanaf 1 januari 2022 zijn de woningen getaxeerd op basis van de gebruiksoppervlakte (GBO) en niet meer op bruto inhoud. De Waarderingskamer heeft alle gemeenten daartoe verplicht. Hiermee wordt aangesloten bij wat branche breed bij waardering van objecten de tendens is. Uitgangspunt is dat schommelingen van WOZ-waarden geen invloed hebben op de hoogte van de gemiddelde aanslag OZB. Niet alleen wanneer waarden dalen, maar ook niet als waarden stijgen. Wel kan het natuurlijk zo zijn dat bepaalde typen onroerende zaken een waardeontwikkeling laten zien die van het gemiddelde afwijkt, wat dan ook tot een hogere of lagere belastingaanslag zal leiden.

Tarieven
In de programmabegroting 2022 is een verhoging van de onroerende-zaakbelastingen met 5,4% opgenomen. Dit betreft 1,4% inflatie en het voorstel in de Kadernota 2022 om de OZB-opbrengsten de komende vier jaar met 4% te verhogen. Op 9 november 2021 is bij de behandeling van de programmabegroting 2022 door de raad het amendement ‘A-9 Verhoging OZB maximaal 2%’ vastgesteld: 1,4% inflatie en 0,6% extra opbrengststijging voor 2022.

Bij de vaststelling van de OZB-tarieven voor 2022 is rekening gehouden met de waardeontwikkeling van de onroerende zaken. De waarden van woningen zijn in de periode van 1 januari 2020 tot 1 januari 2021 met gemiddeld 12,7% gestegen. De waarden van niet-woningen zijn in die periode gemiddeld met 1,05% gestegen. De OZB-tarieven voor 2022 zijn, naast de hiervoor vermelde aanpassing in verband met de waardeontwikkeling, dus verhoogd met 2%. De totale OZB-opbrengst 2022 bedraagt € 8.669.000 (afgerond).

Hondenbelasting
Beleidskader
Verordening hondenbelasting gemeente Overbetuwe 2022.

Algemeen
De hondenbelasting is een algemene belasting waarvan de opbrengst in de algemene middelen vloeit en van waaruit gemeenten zelf mogen bepalen waaraan het wordt besteed. Uit onze inkomsten van de hondenbelasting worden onder andere de aanleg, het onderhoud en de schoonmaak van de hondenvoorzieningen (honden uitlaatplaatsen en hondenlosloopgebieden) betaald.

Tarieven
De tarieven van de hondenbelasting 2022 zijn, conform voorstel Kadernota 2022, gelijkgesteld aan het landelijke gemiddelde in 2021 van € 68,00. Daarnaast verhoogd met 1,4% inflatie. De opbrengst van de hondenbelasting 2022 bedraagt € 360.000 (afgerond).

Rioolheffing
Beleidskader
Verordening rioolheffing gemeente Overbetuwe 2022, Gemeentelijk Rioleringsplan Overbetuwe  2018-2022 (GRP).

Algemeen
De rioolheffing wordt geheven voor de bekostiging van beheer en onderhoud van het gemeentelijke rioleringsstelsel. Evenals de afvalstoffenheffing is de rioolheffing kostendekkend: we gaan uit van het principe ‘de vervuiler betaalt’. De belasting wordt geheven van de gebruiker van een pand.

De raad heeft een voorziening riolering ingesteld: het verschil tussen de opbrengsten en de kosten van riolering komen ten gunste of ten laste van de voorziening. Als uit de jaarrekening verschillen blijken met het vastgestelde GRP, dan wordt dit verschil bij de tariefvaststelling van het eerstvolgende jaar meegenomen.

Tarieven
De totale opbrengst uit de rioolheffing 2022 bedraagt € 1.951.000 (afgerond). De tarieven voor 2022 zijn verlaagd met 6,3% (inclusief 1,4% inflatie). Daarin is de eenmalige verlaging verwerkt van 

€ 6,07 voortvloeiende uit de doorwerking van het voordeel uit de jaarrekening 2020. Het belangrijkste tarief 2022 is € 90,58 voor een waterverbruik tot 500 kubieke meter.

Om tot een volledige kostendekking voor 2022 te komen is een onttrekking aan de voorziening nodig geweest van afgerond € 1.245.000. Dit is € 226.000 minder ten opzichte van de vastgestelde primaire begroting.
De belangrijkste oorzaken hiervan zijn:
a. lagere kapitaallasten vooral door een lagere toegerekende rente: € 314.000 (lagere onttrekking);
b. lagere beheerkosten, zoals lagere inspectiekosten: € 129.000 (lagere onttrekking);
c. extra inkomsten en bespaarde rente voorziening: € 23.000 (lagere onttrekking);

d. hogere kosten energie en waterbeheer: € 240.000 (hogere onttrekking).
Door de inzet van de voorziening riolering in 10 jaar, kunnen de riooltarieven in die periode uiterst beperkt blijven.

Afvalstoffenheffing/reinigingsrechten
Beleidskader
Artikel 15.33 van de Wet milieubeheer, Verordening reinigingsheffingen gemeente Overbetuwe 2022.

Algemeen
Voor de reinigingsheffingen geldt het beginsel: de vervuiler betaalt. Om die reden is de 100% kostendekking het uitgangspunt.

Tarieven
De totale opbrengst uit de reinigingsheffingen 2022 bedraagt € 5.580.000 (afgerond). Door een forse daling van het aantal containeraanbiedingen voor restafval (incl. ondergronds) is de opbrengst

€ 277.000 (afgerond) lager dan geraamd. De hogere kosten voor het inzamelen van afval zijn doorberekend aan de inwoners waarbij uitgegaan wordt van 100% kostendekking. De vaste tarieven zijn in 2022 met 10,7% verhoogd en de variabele tarieven voor 2022 zijn niet gestegen ten opzichte van 2021. 

Precariobelasting en -belasting op kabels en leidingen 
Beleidskader 
Verordening precariobelasting gemeente Overbetuwe 2022.

Algemeen
Met ingang van 2022 is het niet meer mogelijk om precariobelasting te heffen op kabels en leidingen.

Tarieven
De tarieven voor precariobelasting zijn in 2022 verhoogd met 1,4%.

Marktgelden/standplaatsen
Beleidskader
Verordening marktgelden gemeente Overbetuwe 2022.

Algemeen
Iedereen die een standplaats heeft op de wekelijkse markt betaalt marktgeld. Dat geldt ook voor degene die een standplaats heeft voor bijvoorbeeld een dag. Naast marktgeld betalen ze een bedrag voor de elektriciteitsvoorzieningen als daarvan gebruik wordt gemaakt.

Tarieven
Voor de goederenmarkt in Zetten geldt een lager tarief dan voor Elst. De reden hiervoor is de beperktere omvang van de kern Zetten en de markt. De tarieven zijn afgeleid van de in de Tarieventabel leges, behorende bij de legesverordening, opgenomen tarieven voor overige standplaatsen. De tarieven voor marktgeld zijn in 2022 verhoogd met 1,4% inflatie.

Lijkbezorgingsrechten
Beleidskader
Verordening lijkbezorgingsrechten gemeente Overbetuwe 2022.

Algemeen
Voor het gebruik van een algemene begraafplaats en voor het door de gemeente verlenen van diensten in verband met de begraafplaats worden rechten geheven. In deze gemeente zijn er drie algemene begraafplaatsen.

Tarieven

In de Kadernota 2022 is een voorstel opgenomen voor een extra opbrengst van € 25.000 voor grafrechten. De tarieven 2022 zijn, inclusief inflatie van 1,4%, met 46% verhoogd ten opzichte van de tarieven van 2021. De stijging heeft ertoe geleidt dat het tarief vergelijkbaar is met het gemiddeld tarief dat gehanteerd wordt in de regio.

Bedrijveninvesteringszone (BIZ)
Beleidskader
Verordening bedrijveninvesteringszone centrum Elst 2020-2024 en Verordening bedrijveninvesteringszone centrum Heteren 2022-2026.

Algemeen
Ondernemers in het centrum van Elst en Heteren hebben een bedrijveninvesteringszone (BIZ) opgericht. In de BIZ investeren ondernemers in de kwaliteit van hun bedrijfsomgeving. De gebruikers en eigenaren van panden in het centrum van Elst en Heteren die niet als woning worden gebruikt, betalen hiervoor een BIZ-bijdrage aan de gemeente. De gemeente geeft de opbrengst als subsidie aan Stichting Centrummanagement Elst en Stichting Centrummanagement Heteren die hiervoor activiteiten uitvoeren. Voor 2022 is de belastingopbrengst € 134.000 (afgerond).

Leges
Beleidskader
Legesverordening gemeente Overbetuwe 2022 en de Tarieventabel leges 2022.

Algemeen
We heffen leges om een gedeelte van onze taken te bekostigen. Deze taken worden in de vorm van een dienst individueel afgenomen door bewoners of bedrijven.

Tarieven
De tarieven voor leges zijn verhoogd met 1,4% (inflatie). Voor sommige diensten heeft het Rijk een maximumtarief ingesteld, zoals voor rijbewijzen, paspoorten en identiteitskaarten. Het uitgangspunt voor de tarieven is gebaseerd op 100% kostendekking.

Daarnaast zijn in de Kadernota 2022 twee voorstellen opgenomen voor een verhoging van de kostendekking van de leges voor omgevingsvergunningen (meeropbrengst € 300.000) en bestemmingsplannen (meeropbrengst € 20.000). De verhoging van de kostendekking van de leges omgevingsvergunningen is verwerkt in de leges bouwactiviteiten. De percentages van de bouwkosten zijn gestegen met 24% en o.a. het minimumtarief voor bouwactiviteiten is verhoogd. Bij de leges bestemmingsplannen zijn de leges voor de laatste fase met € 75 verhoogd.  

Toeristen- en forensenbelasting
De raad heeft op 21 juni 2022 de motie, ‘22-12 motie BOB D66 PvdA GBO GL CDA toeristenbelasting aangenomen, om de invoering van de toeristenbelasting uit te stellen tot 1 januari 2024. In 2023 wordt het invoeren van de toeristenbelasting opnieuw beoordeeld door de raad. 

De lokale lasten worden jaarlijks door het Centrum voor Onderzoek van de economie van de lagere Overheden (COELO) in beeld gebracht. De cijfers van de COELO over 2022 leveren een goede vergelijking op van de lastendruk in onze gemeente ten opzichte van het regionale en landelijke beeld. De woonlasten voor een gemiddeld gezin in Overbetuwe zijn in 2022 de op zes na laagste van de 51 gemeenten in de provincie Gelderland.
Belastingdruk per object en inwoner op basis van de werkelijke opbrengsten van de afgelopen belastingjaren:

	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022
Opbrengst per object	639,80	623,27	592,53	605,73	596,86	654,54	713,94	739,49
Opbrengst per inwoner	299,08	293,00	276,71	283,32	280,69	307,26	331,53	347,04

Kwijtschelding gemeentelijke belastingen
Beleidskader
Uitvoeringsregeling Invorderingswet 1990, Kwijtscheldingsregeling gemeente Overbetuwe 2022.

Algemeen
Net als in voorgaande jaren worden de maximale mogelijkheden tot het verlenen van kwijtschelding benut. Kwijtschelding is mogelijk voor de OZB, het vaste bedrag van de afvalstoffenheffing en de rioolheffing. Of kwijtschelding wordt verleend hangt af van de betalingscapaciteit van belastingschuldigen. Bij de bepaling daarvan houden wij rekening met 100% van de kosten van levensonderhoud zoals die normatief zijn opgenomen in de landelijke richtlijnen voor het kwijtscheldingsbeleid. 

Kwijtscheldingsaanvragen
Voor degenen die eerder ook al kwijtschelding hebben gekregen maken we, met verleende toestemming van de belastingschuldigen, gebruik van een procedure voor automatische toetsing voor kwijtschelding door het Inlichtingenbureau. Dit heeft ertoe geleid dat in 2022 331 belastingschuldigen geen verzoek om kwijtschelding hoefden in te dienen.

In 2022 zijn er, naast de automatische kwijtschelding, nog 425 kwijtscheldingsaanvragen ingediend. Van deze aanvragen zijn er 313 geheel of gedeeltelijk gehonoreerd. In 2022 is 96% van alle kwijtscheldingsaanvragen binnen 5 maanden afgehandeld. Er is voor € 173.000 (afgerond) aan kwijtschelding verleend. Ten opzichte van 2021 zijn er ongeveer 25 kwijtscheldingsaanvragen meer ingediend. In 2022 is 2,6% meer kwijtschelding verleend dan in 2021.

Omschrijving (bedragen x € 1.000)	Begroot 2022 incl. begr. wijz.	Werkelijk 2022
OZB woningen	5.921	5.918
OZB niet-woningen	2.746	2.751
Hondenbelasting	362	360
Rioolheffing	1.938	1.951
Afvalstoffenheffing/Reinigingsrechten	5.857	5.580
Marktgelden	31	28
Standplaatsen	6	7
Lijkbezorgingsrecht	80	96
BIZ	139	134
Precariobelasting	35	38
Kwijtschelding	-170	-173
Leges	2.295	3.438
Totaal netto opbrengst heffingen	19.240	20.128
Heffing	Opbrengst per object (aantal)	Opbrengst per inwoner (aantal)	totaal 2022 in %
OZB woningen	€ 261,29	€ 122,62	29,40%
OZB niet-woningen	€ 121,45	€ 56,99	13,67%
Hondenbelasting	€ 15,89	€ 7,46	1,79%
Rioolheffing	€ 86,14	€ 40,43	9,69%
Afvalstoffenheffing/Reinigingsrechten	€ 246,33	€ 115,60	27,72%
Marktgelden	€ 1,25	€ 0,59	0,14%
Standplaatsen	€ 0,29	€ 0,14	0,03%
Lijkbezorgingsrecht	€ 4,23	€ 1,99	0,48%
BIZ	€ 5,92	€ 2,78	0,67%
Precariobelasting	€ 1,66	€ 0,78	0,19%
Kwijtschelding	-€ 7,64	-€ 3,59	-0,86%
Leges	€ 151,77	€ 71,23	17,08%
Totaal	€ 888,58	€ 417,01	100,00%

Inleiding
Het BBV schrijft voor dat in deze paragraaf inzicht gegeven moet worden in de mate van kostendekking van de belastingen die op inwoners en/of bedrijven worden verhaald. 
In het beleidskader (zie hiervoor) wordt de beoogde dekking omschreven. Hierna wordt inzicht gegeven in de gerealiseerde kostendekking van de twee belangrijkste bestemmingsheffingen, te weten: de rioolheffing en de reinigingsheffingen.
In de paragraaf lokale heffingen bij de programmabegroting 2022 én in de vastgestelde “Financiële verordening  gemeente Overbetuwe 2022” staan de uitgangspunten voor de berekeningswijze opgenomen.


Kostendekking 2022 per verordening

Verordening Rioolheffing
Omschrijving (bedragen x € 1.000)	Taakveld	Omschrijving (sub)taakveld	Basis	Toe te rekenen	Begroot primair	Realisatie	Toelichting
Directe lasten	7.2	riolering	2.297	100%	2.297	1.910
Inkomsten	7.2	riolering	-4		-4	-4
Netto kosten					2.293	1.906
Toe te rekenen kosten
Overhead: opslag uurtarief	7.2	riolering	13.526 uur	100%	574	574
Compensabele BTW	7.2	riolering	316	100%	316	306
Kwijtschelding	6.3	inkomensregelingen	60	100%	60	54
Kosten waterbeheer	5.7	openbaar groen	198	100%	198	398
Kosten straatreiniging	2.1	verkeer en vervoer	116	100%	116	116
Totale kosten					3.557	3.354	1
Opbrengst heffing	7.2	riolering		-1.938	-1.938	-1.951	2
Bespaarde rente VZ riolering	0.5	treasury		-148	-148	-157
Totale baten					-2.086	-2.108
Totale baten - lasten (onttrekking aan voorziening riolering)					1.471	1.245	3
Dekkingspercentage excl. de onttrekking aan voorziening					58,60%	62,90%
Dekkingspercentage incl. de onttrekking aan voorziening					100,00%	100,00%
Opm: in deze berekening is de rente over de voorziening meegenomen in de kostendekking. Dat is een lokale keuze.
Toelichting:
1. De totale lasten zijn € 203.000 lager door:
a. Lagere kapitaallasten (€ 314.000), vooral door vertraging in uitvoering van de projecten en een verlaging van de rente naar 1%.
b. Lagere beheerskosten (€ 129.000), vooral door eenmalig lagere kosten voor inspectie van riool en calamiteiten.
c. Hogere kosten energie (€ 40.000)
d. Hogere kosten waterbeheer (€ 200.000), zoals gemeld in de 1e bestuursrapportage 2022 voor het afvoeren van bagger, € 260.000. De lasten zijn € 60.000 voordeliger uitgevallen dan gemeld.
2. Hogere inkomsten uit rioolheffing: € 13.000.
3. Per saldo lagere onttrekking uit de voorziening riolering: € 226.000. Zie de toelichting 1 en 2 alsmede enkele kleinere mutaties.
Verordening Reinigingsheffingen
Omschrijving (bedragen x € 1.000)	Taakveld	Omschrijving (sub)taakveld	Begroot primair	Realisatie	Verschil	Toelichting
Directe lasten	7.3	afval	5.217	4.922	295
Inkomsten	7.3	afval	-1.118	-1.150	32
Netto kosten			4.099	3.772	327	1
Toe te rekenen kosten
Overhead: opslag uurtarief (incl. Boa's)	7.3	afval	773	773	0
Compensabele BTW	7.3	afval	875	794	81
Kwijtschelding	6.3	inkomensregelingen	110	119	-9
Totale kosten			5.857	5.458	399	1+2
Opbrengst heffing	7.3	afval	-5.857	-5.580	-277
Totale baten			-5.857	-5.580	-277	3
Totale baten - lasten			0	-122	-122
Dekkingspercentage			100,00%	102,20%	-2,2
Toelichting:
1. De totale netto kosten zijn € 327.000 lager. Dat komt door:
a. Diverse begrotingsmutaties vooral voortvloeiende uit bestuursrapportages: € 310.000 (voordeel).
b. Vergoedingen oud papier en verpakkingen fors afgenomen in het eind van het jaar door dalende prijs € 96.000 (nadeel).
c. Saldo extra opbrengsten milieustraat € 91.000 (voordeel).
d. Minder kosten voor onderhoud en hulpmiddelen milieustraat € 68.000 (voordeel).
e. Hogere kosten voor reparatie voertuigen en brandstofkosten € 46.000 (nadeel).
2. De toe te rekenen kosten zijn € 72.000 lager. Dat komt door:
a. Lagere BTW kosten i.v.m. lagere directe lasten € 81.000 (voordeel)
b. Meer kwijtscheldingen € 9.000 (nadeel).
3. Lagere inkomsten uit afvalstofheffing: € 277.000. Dat komt door:
a. Minder aangeboden containers restafval en ondergronds: € 277.000 (nadeel).