Ombuiging Sociaal Domein
In mei 2017 heeft de raad het Beleidsplan Sociaal Domein 2017 – 2021 vastgesteld. Dit Beleidsplan is breder van opzet dan het eerste Beleidsplan 2015-2017, dat in de eerste plaats een transitieplan, gericht op de decentralisatie van AWBZ, WMO en Participatiewet, was. Met dit nieuwe plan zetten wij een grote stap richting een integrale aanpak voor het hele Sociaal Domein. Ten eerste is het onze ambitie om zorg, ondersteuning en participatie in samenhang en dicht bij de inwoner te organiseren, en deze bereikbaar, betaalbaar, toekomstbestendig en kwalitatief goed te maken (zie ook 'Wat willen we bereiken').
Ten tweede willen we de innovatieve en creatieve kracht van de samenleving beter benutten om zo tot een vernieuwing in zorg, ondersteuning en participatie te komen. Hiertoe hebben we, in verbinding met het Beleidsplan, ook een nieuwe Transformatieagenda 2017-2019 opgesteld.
In het Beleidsplan hebben we 45 actiepunten geformuleerd voor de periode 2017-2019. De focus van deze actiepunten is breed. Een kleine impressie: er wordt gewerkt aan de ontschotting en de lokale uitvoering van de Participatiewet (ook in relatie tot de ontwikkelingen bij Presikhaaf bedrijven), we investeren extra in preventie om problematische schulden te voorkomen en we zetten in op meer algemene voorzieningen voor onze inwoners.
Een aantal speerpunten uit de Uitvoeringsagenda 2016-2018 maakt onderdeel uit van deze 45 actiepunten. Van deze actiepunten geven we nu een actualisering van de stand van zaken.
Speerpunt 18: Transformatieagenda
De nieuwe Transformatieagenda 2017-2019 is in januari 2017 vastgesteld. Het doel van deze agenda is om met maatschappelijke partners en inwoners te werken aan onderwerpen die van groot belang zijn voor een toekomstbestendig Sociaal Domein. Wij concentreren ons op concrete projecten op 4 thema's: ‘Preventie’, ‘Langer thuis wonen’, het ‘Versterken van algemene voorzieningen’ en ‘Afschaling van zorg en ondersteuning’. Binnen deze thema’s zijn al diverse projecten ontstaan waar inwoners en maatschappelijke partners aan de slag gaan. Dat zetten we in 2018 voort. Evident is dat de thema's langer thuis, preventie en algemene voorzieningen op onderdelen met elkaar samenhangen; wij streven daarbij naar verbinding en versterking tussen projecten en de thema's.
· Voor het thema 'Langer thuis wonen' hebben we samen met inwoners en organisaties een aantal stappen gezet. De eerste projecten (Gelukkig Thuis en de Domoticakoffer) zijn van start gegaan, en een tweetal projecten staat op stapel. Een belangrijke voorwaarde voor het slagen van deze innovatieve projecten is de aandacht voor en borging van de uitvoering van de projecten. Hierover zullen we zowel intern als met onze partners keuzes moeten maken.
· Het thema 'Afschalen van zorg' heeft een sterke samenhang met een aantal actiepunten uit het Beleidsplan Sociaal Domein. Er lopen op dit thema diverse initiatieven, plannen en processen waarvan het een uitdaging is de samenhang te bewaken en deze elkaar te laten versterken. De drie speerpunten binnen dit thema zijn a) het versterken van het proces om vraag en aanbod beter op elkaar aan te laten sluiten binnen gestelde financiële kaders en in samenwerking met de samenleving en onze partners, b) ontwikkelen maatschappelijk aanbesteden en c) de financiering van maatschappelijke initiatieven.
· Binnen het thema 'Preventie' zijn de projecten actief Ouderschap en Integrale orthopedagogische gezinsondersteuning lopend. Ook hierbij zoeken wij steeds verbinding met andere thema’s, zoals laaggeletterdheid. Hierdoor bereiken we meer inwoners, organisaties en ontwikkelen we steeds andere werkwijzen en samenwerkingsvormen.
· Binnen het thema ‘Van maatwerkvoorziening naar algemene voorziening’ is een drietal speerpunten benoemd: terugdringen/tegengaan van eenzaamheid, individuele mobiliteit en maatjes. De keuze voor deze speerpunten komt voort de signalen die wij en onze partners uit het sociaal-maatschappelijk speelveld krijgen. Voorbeelden van lopende projecten op het thema eenzaamheid: sociale kaart doorontwikkelen, lichte vormen van dagbesteding. Op het thema mobiliteit/vervoer de enquête Heteren, Randwijk, Driel. Voorbeeld van het thema maatjes is het project statushouders.
· In 2018 willen we een innovatief project starten rondom (v)echtscheidingsproblematiek (preventie). Tevens willen een project uitvoeren voor inwoners met een afstand op het thema eenzaamheid/maatjes onder regie van de kernteams.
Speerpunt 60: Kernteams: doorontwikkeling
Eind 2016 is de notitie ‘Leidende principes’ vastgesteld. Onder andere op basis daarvan is een aantal ontwikkelpunten voor 2017 en 2018 opgesteld. De kernteams zijn op dit moment, naast de reguliere cliëntcontacten, in het bijzonder met de volgende thema’s bezig:
- het versterken van de lokale basisstructuur, onder andere door innovatieve algemene voorzieningen te realiseren. Inmiddels zijn de thema’s (v)echtscheidingsproblematiek en eenzaamheid in voorbereiding;
- het introduceren van nieuwe werkwijzen, zoals kortdurende begeleiding en nog meer aanwezigheid bij maatschappelijke activiteiten in de kernen,
- het intensiveren van de samenwerking met het loket Samenleven, en in het verlengde daarvan,
- het opnieuw afbakenen van werkzaamheden.
In 2017 en vooral 2018 werken we hard aan het ‘doorontwikkelen’ van de kernteams op basis van de bevindingen uit de periode 2015-2017 (en de uitgangspunten in het Beleidsplan Sociaal Domein), zodat we daarmee naar een eindbeeld kunnen toewerken. Dit sluit ook nauw aan bij punt 3 en 4. We zien de kernteams daarbij in een breder perspectief, omdat deze deel uitmaken van onze toegang tot zorg en ondersteuning.
Daarnaast bekijken we ook (in het kader van een project over subsidiëring en aanbesteding in het Sociaal Domein) de wijze van financieren van de kernteams. Dit verloopt vooralsnog voornamelijk via subsidies.
Speerpunt 61: Jeugdzorg
Eind 2016 hebben wij een advies vastgesteld over de versterking van de 0de en de 1e lijn voor de doelgroep jeugd. Het beleidsmatige deel van dit speerpunt is daarmee afgerond. Voor wat betreft de uitvoering: de strekking van de te volgen koers is om de 0de en 1e lijn te versterken door a) het verruimen van de capaciteit (bij het maatschappelijk werk, STMR, en via MEE), b) door deskundigheidsbevordering en c) door het verbeteren van de samenwerking van instellingen die werken in de 0de en 1e lijn. De uitvoerende acties a en b zijn inmiddels uitgevoerd, zodat de capaciteit van STMR en MEE (voor de doelgroep jeugd in het bijzonder) is toegenomen. Bovendien is er een verbinding met het Lokaal Expertiseteam Jeugd Overbetuwe tot stand gekomen. Actie c om de samenwerking te verbeteren loopt momenteel en zal de komende tijd een vervolg krijgen.
Speerpunt 62: Arbeidsparticipatie, werk aan de winkel & Speerpunt 72: Lokaal alternatief Presikhaaf Bedrijven
(zie PNL-post 10)Jeugdzorg
In de Uitvoeringsagenda 2016-2018 zijn twee speerpunten opgenomen, die betrekking hebben op de Participatiewet, namelijk nummer 62 (Arbeidsparticipatie: werk aan de winkel/werkgeversbenadering) en nummer 72 (Lokaal alternatief Presikhaaf Bedrijven/lokale uitvoering Participatiewet). De raad heeft op 4 juli 2017 een motie aangenomen, om tot een samenhangend ’Beleidsplan uitvoering Participatiewet’ te komen. Wij denken, dat beide thema’s (de lokale uitvoering en de werkgeversbenadering) onderdeel zouden moeten uitmaken van ons nieuwe beleid en de uitvoering. Om die reden willen we beide speerpunten in 2018 gezamenlijk gaan oppakken. Leidend wordt allereerst ons ’Beleidsplan uitvoering Participatiewet’. Hierin beschrijven we onder andere onze visie op participatie, de voorgestelde integrale werkwijze en de samenhang met - bijvoorbeeld -de WMO. Dit beleidsplan gaan we uitvoeren: in 2018 maken we, nu aan een belangrijke randvoorwaarde (namelijk de samenvoeging van de gehele uitvoering van het Sociaal Domein tot één team) is voldaan, werk van een integrale benadering van zorg, ondersteuning en participatie.
Eén van de instrumenten om de (arbeidsmatige) participatie van onze inwoners te vergroten, is de werkgeversbenadering. Met dit instrument hebben we in 2016 en 2017 al ervaring opgedaan. We nemen ons totale instrumentarium om inwoners naar passende participatie te begeleiden kritisch onder de loep. We zetten de begeleiding van inwoners en de informatievoorziening aan werkgevers in 2018 voort, uiteraard binnen de kaders van ons nieuwe beleid én de leerpunten van de afgelopen jaren.
Speerpunt 63: Minimabeleid
In 2017 zijn er extra financiële middelen beschikbaar gekomen voor de uitvoering van het minimabeleid. Die middelen worden besteed aan:
1. De ophoging van de inkomensgrens voor de collectieve ziektekostenverzekering.
2. Bijstelling van het marginale tarief om de eigen bijdrage WMO te beperken.
3. Een structurele subsidie aan Stichting Noodfonds van de Overbetuwse diaconieën.
4. Stichting Leergeld.
5. Huiswerkbegeleiding minima
Naast deze concrete maatregelen zijn we in 2017 ook het feitelijke gebruik van de Gelrepas aan het bekijken middels een evaluatie. Ook bezien we of de inkomensgrens (in aanvulling op maatregel 1), behalve voor de collectieve ziektekostenverzekering, ook voor andere minimaregelingen zou kunnen gelden. Bovendien nemen we de stapeling van eigen bijdragen onder de loep (in aanvulling op maatregel 2). De aanbevelingen die uit deze inventarisaties naar voren komen, brengen we in 2018 ten uitvoer. Uiteraard volgen we ook de besteding van de middelen, zoals die hierboven zijn geschreven.
Speerpunt 71: Integratie statushouders
De gemeente Overbetuwe heeft de ambitie om alle statushouders zo snel mogelijk naar vermogen te laten integreren en participeren in de Overbetuwse samenleving. Het team W&I is in juni 2017 met 2 fte (3 klantmanagers) uitgebreid. Zij zorgen ervoor dat eind van dit jaar alle statushouders in beeld zijn. Er is dan ook een volledig beeld van de activiteiten van de ‘externe’ partners en welke vragen van de statushouders zij kunnen oppakken. Voor alle betrokkenen in de ondersteuning van statushouders is duidelijk wie wat doet en hoe men elkaar kan versterken. Gezamenlijk zorgen we ervoor dat de statushouders zoveel mogelijk naar vermogen participeren en vooruit gaan op de participatieladder.
Vanaf 2018 wordt het netwerk van externe partners en professionals direct door de klantmanagers ingezet voor de nieuwe statushouders die zich in Overbetuwe vestigen. Naast de inburgering, wordt er dan al zo spoedig mogelijk na vestiging, ingezet op de participatie en integratie van de statushouders.
In 2016 en 2017 ontvangen de gemeenten van het Rijk extra middelen voor de integratie en participatie van statushouders. Dit is afgesproken in het Uitwerkingsakkoord Verhoogde Asielinstroom. De middelen worden beschikbaar gesteld volgens het uitgangspunt ‘geld volgt vergunninghouder’. Per gehuisveste statushouder in 2016 en 2017 krijgt de gemeente volgens deze regeling € 4.430. Deze middelen zijn toereikend om de hier omschreven werkwijze in 2018 voort te zetten.
Overgewicht jeugd
Naast de speerpunten uit de Uitvoeringsagenda, willen we ook wat extra aandacht voor onze inzet op het gebied van de bestrijding van overgewicht bij jongeren. In de begroting van 2018 zijn hiervoor middelen opgenomen. In de komende jaren werken we aan gerichte preventie om overgewicht bij jongeren te voorkomen (JOGG) en obesitas aan te pakken bij jongeren die dit al hebben (GO!). De methoden 'Jongeren Op Gezond Gewicht (JOGG)' en 'Gezond Onderweg! (GO!)' hebben zich bewezen als duurzame leefstijlinterventie en zijn intensieve samenwerkingen tussen de gemeente, sport, huisartsen, ziekenhuis en zorgverzekeraars onder regie van de JOGG-regisseur en Kindergezondheidscoach van GO!. GO! is een pilot in Zetten en Herveld-Andelst van maart 2016 tot juli 2018 vanuit de transformatieagenda. JOGG is nieuw voor Overbetuwe en operationeel bij 121 andere gemeenten. Behalve voor middelen ten behoeve van de projecten zelf, zorgen we er ook voor dat de uitvoering goed wordt georganiseerd. We gaan immers met veel partijen samenwerken.