VII. Grondbeleid

In deze Paragraaf Grondbeleid wordt een beknopte toelichting gegeven op het te voeren grondbeleid van 2023 tot en met 2026.

In februari 2018 is door de raad de Nota Visie op Grondbeleid 2018 vastgesteld. In deze nota zijn de (on-)mogelijkheden, risico’s en keuzen inzake het gemeentelijk grondbeleid beschreven en is aangegeven hoe dit beleid als sturingsmiddel en instrument bruikbaar is.
Met de vaststelling van deze nota ligt het accent op facilitair grondbeleid, dat wil zeggen dat initiatieven tot ruimtelijke ontwikkelingen in hoofdzaak aan ontwikkelende partijen worden overgelaten en de gemeente zelf in beperkte mate opereert op de grondmarkt. De gemeente heeft daarbij een regisserende en (aan)sturende rol. Parallel aan de herziene Omgevingsvisie wordt er een geactualiseerde nota opgesteld die in 2023 voor vaststelling aan de gemeenteraad wordt aangeboden.

Als uit de exploitatieopzet blijkt dat een verlies op een complex ontstaat, wordt hiervoor een voorziening getroffen. 
Bij winstgevende complexen dient, voor zover gronden zijn verkocht en opbrengsten zijn gerealiseerd, tussentijds naar rato van de voortgang van de grondexploitatie winst genomen te worden. Dit zal jaarlijks worden beoordeeld bij de actualisatie van de grondexploitaties.

Aanpassing ten opzichte van de actualisatie grondexploitaties 2022:

Elst Centraal Oost (Rijnstate): conform de tweede bestuursrapportage zijn de kosten voor dit project (Elst Centraal Oost) gestegen met € 256.000. Het gaat hierbij om een bedrag van € 211.719 en € 44.625. De € 44.625 betreft prijsindexering inclusief de extreme kostenstijgingen in 2022. Het bedrag € 211.719 betreft de kosten van extra uitgevoerde werkzaamheden die vooraf niet waren voorzien zoals het uitvoeren van een bodemsanering, het aanbrengen van een tijdelijke asfaltweg voor een betere en veilige bereikbaarheid tijdens de bouwwerkzaamheden en het invullen van extra wensen van Stichting Gehandicaptenplatform Overbetuwe.

In 2023 zijn de volgende actieve grondcomplexen in exploitatie.

Naast de bovengenoemde actieve grondcomplexen zijn er ook faciliterende grondcomplexen.  Bij deze faciliterende grondcomplexen maakt de gemeente ontwikkelaars/grondeigenaren het mogelijk hun gronden te exploiteren. Gemeentelijke kosten verbonden aan de desbetreffende grondexploitatie worden op de ontwikkelaar/grondeigenaar verhaald. De gemeente koopt dus zelf geen grond aan. De gemeente beperkt zich tot de wettelijke publieke taak. Deze taak bestaat vooral uit het begeleiden van de planvorming voorafgaand en tijdens de bestemmingsplanprocedure (inspraak en vaststellen van het bestemmingsplan) en toezicht op aanpassing openbare voorzieningen en eventueel overdracht openbaar gebied. Bij de voorbereiding tot realisatie van deze projecten worden de volgende overeenkomsten gebruikt:

• Intentieovereenkomst: hierin worden afspraken gemaakt over de rolverdeling en kosten om de maatschappelijke, financiële en ruimtelijke haalbaarheid van het plan te toetsen.
• Exploitatieovereenkomst: hierin worden naast financiële afspraken ook afspraken gemaakt over het woningbouwprogramma, inrichtingsplannen en de bestemmingsplanmedewerking.

De risico’s die de gemeente Overbetuwe loopt met de langjarige uitvoering van de grondexploitatie zijn:

• Organisatorische risico’s:
- Nagekomen kosten bij de in het verleden afgesloten complexen
- Het niet (volledig) toekennen van subsidies
- Invoering van de vennootschapsbelasting

• Projectrisico’s:
- Archeologie
- Bodemverontreiniging
- Onvoldoende ruimte voor de dekking van algemene en rentekosten 

• Verhaalrisico’s:
- Het niet volledig kunnen verhalen van kosten bij ontwikkelaars 

• Risico’s op gebied van wet en regelgeving.
- Wijzingen in regelgeving door Europese, Rijks en Provinciale beleid die de voortgang van de projecten kunnen beperken. (o.a. het stikstofbesluit)

• Economische risico’s:
- Nadelige economische conjunctuur. Dit heeft vooral consequenties voor het tempo van gronduitgifte (bij zowel woningbouwgronden als bedrijventerreinen), leidend tot (extra) rentekosten.

De actieve (grond)complexen worden geheel voor rekening en risico van de gemeente uitgevoerd. Om betreffende risico te kunnen dekken is gemeentelijke weerstandscapaciteit noodzakelijk. De weerstandscapaciteit is een financiële buffer om tegenvallers op te vangen op een zodanige wijze, dat het voorzieningenniveau ongewijzigd kan worden gehandhaafd. Door aandacht te besteden aan het weerstandsvermogen voor grondcomplexen en ruimtelijke projecten kan worden voorkomen dat elke financiële tegenvaller aanleiding zal zijn tot bezuinigingen.

De gewogen risicobedragen per 1-1-2023 van de actieve grondcomplexen over de periode 2023 -2026 zijn opgenomen in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing in de programmabegroting. Het totale gewogen bedrag van de risico's van de grondcomplexen bedraagt ca. € 740.000. Dit is exclusief de grondexploitaties die in 2022 worden afgesloten (Elst Zuid, Heteren Centrum, Spoorallee en De Merm Elst). Inclusief deze projecten is het bedrag gelijk aan € 1.013.000.

In de jaren 2023 t/m 2026 wordt gewerkt aan de realisatie van onderstaande grondcomplexen.