A. JAARVERSLAG

Integrale veiligheid (speerpunt 9)
In 2015 is de Nota Integrale Veiligheid 2015-2019 (IV) door de raad vastgesteld. Het beleid dat in deze nota is vastgelegd, wordt vertaald in uitvoeringsplannen. Zo ook voor 2017. De nota loopt eind 2018 af. Alle speerpunten uit de nota zijn inmiddels opgepakt en diverse acties hebben plaats gevonden.
In 2017 hebben we regelmatig met de politie afgestemd over het onderwerp woninginbraken. Van 10 t/m 15 okt 2017 vond de week van de veiligheid plaats. In november is er op het OBC een preventieavond geweest. In november hebben alle inwoners en ondernemers in het buitengebied een enquête in het kader van het keurmerk veilig ondernemen buitengebied ontvangen. Het stappenplan rechtmatigheid in de zorg is eind 2017 afgerond. In 2018 starten we met deze werkwijze. Ten slotte is het evenementenbeleid over 2017 geëvalueerd.

Aanpak ondermijning (speerpunt 77)
Wij vinden het belangrijk om de weerbaarheid van onze samenleving te versterken. Het weerbaar maken van onze samenleving en de gemeentelijke organisatie zal de komende tijd extra en voortdurend aandacht krijgen. Hiertoe is een plan van aanpak opgesteld, dat volgens planning uitgevoerd wordt.
De Integrale Informatiesessie Ondermijningsbeeld heeft op 19 september plaatsgevonden. Op 12 december 2017 is er een bijeenkomst voor ondernemers en bewoners van het buitengebied gehouden. Deze bijeenkomst was o.a. bedoeld om de weerbaarheid van de ondernemers en bewoners te verhogen, ook als het gaat om ondermijning. De nieuwe beleidsregel Bibob is op 19 december 2017 vastgesteld. Tenslotte heeft het RIEC in december het ondermijningsbeeld opgeleverd. Prioritering van de casussen heeft ook in december plaatsgevonden en er is gestart met de aanpak van deze casussen.

Elst Centraal en Spoorzone (speerpunt 13a)
Het grootste deel van de infrastructurele delen van het project is in 2016 afgerond. De tunnels onder het spoor zijn eind 2016 in gebruik genomen. In 2017 is gewerkt aan de afronding van de openbare ruimte aan de oostzijde van het station, de herinrichting van de Johan de Wittstraat en het planten van het groen. De werkzaamheden zijn nagenoeg afgerond.
Aanvullende maatregelen worden momenteel uitgevoerd om kleine onvolkomenheden op te lossen; hoogteverschillen worden opgelost in het eerste kwartaal 2018, bestrating wordt uitgebreid en er ligt een voorstel voor een noodlift naar het westelijke perron.
Op dit moment wordt een bestemmingsplan voor de oostkant van het Station (HDG-locatie) voorbereid en wordt er voor deze locatie gewerkt aan de voorbereiding van de verkoop  van de locatie. Met Vivare worden gesprekken gevoerd over de planvorming voor de appartementen ten westen van het station. Onderhandelingen met NS over aankoop van grond zijn in een afrondende fase.

Verbeteren infrastructuur Elst Noord (13b)
Gemeente Overbetuwe, tevens wegbeheerder, heeft conform de afspraken in het bestuurlijk overleg van juli 2014 het initiatief genomen om samen met de provincie Gelderland en ProRail tot een lange termijn oplossing te komen voor de overweg Rijksweg Noord in Elst.  De Rijksweg Noord zal middels een onderdoorgang het spoor kruisen en bij de 1e Weteringsewal zal het gemotoriseerd verkeer het spoor kruisen middels een viaduct en het langzaamverkeer middels een onderdoorgang. In de afgelopen periode is vooral ingezet op de verwerving van gronden die benodigd zijn voor de realisatie van het project welke is voorzien in de periode 2019-2021.
In 2017 zijn voorts de volgende activiteiten verricht :
- Opstellen concept voorlopig ontwerp van flankerende infra;
- Uitwerken van verschillende varianten voor zowel de onderdoorgang als het viaduct;
- Selectie van een extern ingenieursbureau (ProRail erkend) t.b.v. opstellen overdrachtsdossiers en bestemmingsplanwijziging;
- Grondverwervingen: verwerving van RWN #115 en RWN #68 hebben in Q4 plaatsgevonden. Gesprekken lopen met betrekking tot overige kavels (ten westen spoor, ten noorden Linge), daarna volgen nog enkele delen van percelen die in eigendom zijn bij provincie en waterschap. Meer verwervingen zullen volgen, deze zijn echter afhankelijk van een nadere uitwerking van het ontwerp;
- RO-procedures: de benodigde onderzoeken lopen conform planning.

Stationsomgeving Zetten-Andelst (speerpunt 14)
Het schetsontwerp dat in 2017 is opgesteld door de provincie met de betrokken partijen (ProRail, NS, vervoerders en gemeente) wordt verder uitgewerkt. De maatregelen zijn gericht op verbetering van de verkeersveiligheid op o.a. de omliggende kruispunten en voorzieningen op het station (P+R en fietsenstalling, etc.). Naast een ontwerp wordt er ook een kostenraming opgesteld. De hoogte van de gemeentelijke bijdrage is nog niet bekend. Voor deze bijdrage zal in de Kadernota 2019 een PNL-post worden aangevraagd.

Bevorderingen optimale verbindingen tussen de kernen (speerpunt 16)
Het college heeft 14 november 2017 ingestemd met de notitie 'Overbetuwe fietst verder', Naar een optimaal fietsnetwerk tussen de kernen. Deze notitie bestaat uit een analyse, een voorstel voor een fietsnetwerk en een fietsagenda. Op 9 januari 2018 heeft de raad ingestemd met de notitie en het vervolgproces.

Omgevingsvisie (speerpunt 51)
In het eerste kwartaal van 2017 hebben we in Overbetuwe opgehaald wat partijen in de samenleving belangrijk vinden. We voerden op vele manieren (offline, online) het gesprek met de samenleving; welke kwesties doen ertoe? Al deze gesprekken hebben in de agenderingsfase een rijke oogst opgeleverd. Dit is verwerkt in de zogenaamde Omgevingsagenda die in mei 2017 gepubliceerd is. Deze agenda zegt iets over de inhoud van de nog op te stellen visie. Bij de presentatie van de Omgevingsagenda tijdens de Politieke Avond verzochten de raads- en burgerleden in de komende fase (fase 2, bepalen koers en ambitie) meer tijd te nemen zodat - naast alle maatschappelijke partners - ook zij goed betrokken zijn en blijven bij de verdieping en de afwegingen die in fase 2 aan de orde zijn. Dit verwerkten we in het communicatie- en participatieplan voor fase 2. Eind september startten we vervolgens met vele interactieve gesprekvormen, ondersteund door mailings, flyers, social media en het digitaal platform www.overbetuwe2040.nl.

Op basis van de geagendeerde ontwikkelingen en thema’s voeren we op dit moment (in de 2e fase) het vervolggesprek over de gewenste koers en ambities (‘hoe hoog leggen we de lat’). Ook praten we door over mogelijke rolverdeling. Waar is gemeentelijke inzet aan de orde én wat mogen we van partners verwachten. Dit geven we een plek in een hoofdlijnennotitie ('Mainfest') die een eerste richting geeft voor de koers van de uiteindelijke Omgevingsvisie. De visie wordt al vast opgesteld "in de geest van" de Omgevingswet welke per 2021 van kracht wordt. De Omgevingswet levert een transformatieopgave welke een groot effect heeft op de werkorganisatie. Voor een globaal inzicht hiervan zijn voor medewerkers, college en raad enkele informatiesessies gehouden. Om deze impact te analyseren en op tijd klaar te zijn voor inwerkingtreding van de wet, wordt momenteel gewerkt aan de opstelling van een implementatieplan. Dit plan geeft ook inzicht in de benodigde middelen voor de komende periode.

Economisch Uitvoeringsprogramma (speerpunt 21)
Het uitvoeringsprogramma kent een grote mate van actie gerichtheid. Enkele resultaten van 2017 zijn:
- ondernemers input voor de agenda van de omgevingsvisie
- reactie raad op concept RPW (Regionaal Programma Werklocaties)
- (mede) organisatie Betuwe Onderneemt Beter
- start Keurmerk Veilig Ondernemen voor bedrijventerreinen
- oplossing parkeerproblematiek De Aam
- optimalisatie marketinginstrumenten verkoop bedrijfskavels en toename verkoop bedrijfskavels
- onderzoek naar toekomstbestendigheid infrastructuur Poort van Midden Gelderland

Omgevingsvisie (speerpunt 51)
Zie toelichting bij programma 2.

Nota recreatie en toerisme (speerpunt 57)
Zie toelichting bij programma 5.

Arbeidsparticipatie: werk aan de winkel (speerpunt 62)
Dit speerpunt is onderdeel van de transformatie, zie toelichting bij programma 6.

Onderwijsagenda (speerpunt 22)
We hebben samen met de gemeente Lingewaard en de gezamenlijke schoolbesturen in beide gemeenten de krimp in het basisonderwijs en voortgezet onderwijs geïnventariseerd. Dit heeft geresulteerd in een transitieatlas voor het basis- en voortgezet onderwijs. Het koersdocument voor de kindvoorzieningen w.o. onderwijs met acties voor 2018 en verder hebben wij in december 2017 afgerond. We werken in het primair onderwijs bestuurlijk en ambtelijk met Lingewaard en het regionaal samenwerkingsverband voor passend onderwijs PassendWijs nauw samen aan de samenwerkingsthema’s tussen onderwijs en de gemeentelijke taken. Vanaf start schooljaar 2017-2018 is een verbeterd en getransformeerd Klein Casus Overleg (KCO) werkzaam. Ouderbetrokkenheid blijft een aandachtspunt. Wij evalueren na dit schooljaar (2018) of bijstelling van de huidige praktijk nodig is.

Wij hebben uw raad begin november over het Overbetuwse plan van aanpak Bestrijding Laaggeletterdheid geïnformeerd. We zijn inmiddels al aan de slag om met de kerngroep partners de verschillende activiteiten en projecten uit te voeren. Zo  zijn er vrijwilligers geworven voor de Voorleesexpress. Een programma waarbij kinderen worden voorgelezen waarmee hun taalontwikkeling versterkt. Hierin werkt de bibliotheek samen met Forte Welzijn. In februari 2018 heeft 'Betuwe on Stage' plaatsgevonden. Bij dit evenement zijn leerlingen van VMBO scholen uit de regio gekoppeld aan het bedrijfsleven om zo het beroepenveld te verkennen.

Huisvesting OBC (speerpunt 23)
In 2017 is op basis van een locatieonderzoek besloten dat de nieuwbouw voor het OBC zal plaatsvinden op de locatie de Vinkenhof te Elst. In 2018 zal worden doorgewerkt aan de planvorming van de nieuwbouw van het OBC en het omliggende openbare gebied.

Aanleg kunstgrasveld buitensportvereniging (SC Valburg) (speerpunt 2)
Het kunstgrasveld bij SC  Valburg is een jaar eerder dan gepland aangelegd. Het veld is voor de start van het voetbalseizoen 2017/2018 opgeleverd.

Uitwerken kostendekkende tarieven accommodaties (speerpunt 3)
De notitie 'Inzicht en mogelijkheden kostprijs georiënteerde tarieven maatschappelijke accommodaties' is een van de bouwstenen voor onze visie op vastgoed. Het maakt daarom onderdeel uit van een totale samenhangende visie op vastgoed. Met de komst van het vastgoedbeheersysteem (en de koppeling met andere systemen) is er nu goed inzicht op de actuele cijfers. Omdat de pijlers uit de visie op vastgoed met elkaar te maken hebben is eerst aan de raad op 20 februari 2018 een besluitvormende nota over deze samenhang voorgelegd (onderdeel daarvan is oa de scenario ontwikkeling rond vastgoed, zie ook speerpunt 67 ). Daarna zullen deelnota's aan de raad worden voorgelegd.

Investeren in maatschappelijke voorzieningen Herveld-Andelst (speerpunt 4)
Door de architect is een voorlopig ontwerp opgesteld. Op basis hiervan wordt het bestemmingsplan gemaakt om de renovatie en nieuwbouw mogelijk te maken. De benodigde onderzoeken tbv het bestemmingsplan zijn afgerond. Het bestemmingsplan zal naar verwachting begin 2018 in procedure worden gebracht. Dit is iets later dan gepland. Dit is onder meer het gevolg van de doorlooptijd van de verschillende onderzoeken als ook de wijziging in het programma van De Hoendrik. Na verschillende gesprekken is geconcludeerd dat De Hoendrik niet de dagopvang van ouderen zal gaan organiseren die momenteel plaatsvindt in de Hoge Hof. Op basis van de ontwerpen voor de renovatie van De Hoendrik en nieuwbouw van het MFC is een kostenraming opgesteld. Op basis van deze raming heeft het college besloten om binnen het beschikbare budget van € 4 miljoen een bedrag van € 2,2 miljoen beschikbaar te stellen voor de renovatie van De Hoendrik. Dit betreft een taakstellend buget. De eerste doorrekening van het ontwerp voor de sportzaal laat zien dat deze binnen de gestelde financiële kaders kan worden gerealiseerd.

Visie zwembaden (speerpunt 5)
Er heeft een verkenning plaats gevonden van alle voor handen zijnde gegevens met betrekking tot de zwembaden. Daarna zal er een eerste ambtelijke/bestuurlijke afstemming plaatsvinden  met betrekking tot de verwachtingen en de kaders, mede gelet op de samenhang met de visie op vastgoed en het sportaccommodatiebeleid. Dit onderwerp zal na de verkiezingen (maart 2018) verder worden opgepakt.

Uitvoering visie bibliotheekfuncties (speerpunt 6)
Begin 2017 heeft uw rekenkamer een onderzoek gedaan naar de wijze waarop de gemeente de bibliotheek aanstuurt. De rekenkamer kwam met een aantal aanbevelingen voor verbetering. Op 24 oktober 2017 is de raad geïnformeerd over de manier waarop wij Bibliotheken op School willen ondersteunen. Op 31 oktober 2017 is de raad geïnformeerd over de manier waarop wij invulling geven aan de lessen uit het rekenkameronderzoek. Hierin hebben we de prestatieafspraken die wij aan de subsidie voor 2018 verbinden, opgenomen. Op 19 december is de raad geïnformeerd over de uitvoeringsagenda 2018. Vanuit onze aanpak laaggeletterdheid heeft ook OBGZ een rol. Onze aanpak is vastgelegd in een uitvoeringsplan laaggeletterdheid dat de raad via een raadsmemo op 24 oktober 2017 heeft ontvangen. 

Besparen op onderhoud sportaccommodaties (speerpunt 29)
Dit speerpunt wordt opgepakt in samenhang met speerpunt 3 (tarieven) en de uitwerking van de visie op vastgoed. Er zal sportaccommodatiebeleid worden opgesteld, waarin de uitgangspunten voor en een uitwerking van deze en andere onderwerpen in hun onderlinge samenhang worden weergegeven. Deze nota kan, na een zorgvuldig inspraaktraject met belanghebbenden, medio 2018 worden vastgesteld.

Omgevingsvisie (speerpunt 51)
Zie toelichting bij programma 2.

MFC Valburg (speerpunt 52)
Met het bestuur van de molenstichting is overeenstemming bereikt over de nieuwbouwplannen voor het MFC en project Molenzicht. Het betreft afspraken over de bouwhoogte en het stedenbouwkundig plan. Op basis van de gemaakte afspraken worden de plannen voor het MFC en Molenzicht verder uitgewerkt en in een bestemmingsplan opgenomen om de ontwikkelingen mogelijk te maken. Het bestemmingsplan wordt op 7 maart 2018 gepubliceerd en ligt dan 6 weken ter inzage. Met de huidige eigenaar van de grond zijn we tot overeenstemming gekomen over de overdracht van de voor het MFC benodigde grond. De Dorpsraad en omwonenden zijn geïnformeerd over het stedenbouwkundig plan Molenzicht, de uitkomst van de gesprekken met de molenstichting en de plannen voor het MFC. De plannen zijn positief ontvangen. Ten behoeve van een goede herinrichting van het openbaar gebied zal de woning gelegen aan het Molenhoekplein gesloopt moeten worden. Voor de herinrichting van het openbaar gebeid (Molenhoekplein e.o.) zijn nog geen financiële middelen beschikbaar gesteld. Voordat dit wordt uitgewerkt stellen we een projectplan op. De herinrichting van het openbaar gebied betreft een nieuw project.

Nota recreatie en toerisme (speerpunt 57)
De nota is in breed overleg met het werkveld/bedrijfsleven tot stand gekomen. De nota is vastgesteld in de gemeenteraad van 10 januari 2017. Voor de komende jaren zijn de actiepunten per jaar opgenomen. Dan wel individueel als gemeente Overbetuwe of in samenwerking met de gemeente Lingewaard. De uitvoering van de actiepunten 2017, muv de actiepunten die een langere looptijd hebben dan alleen het afgelopen jaar, is gerealiseerd.  In samenwerking met RBT KAN is een toeristisch beeldmerk ontwikkeld ‘Betuwe, dijk van een landschap’ waarmee de gemeenten Lingewaard en Overbetuwe zich als gezamenlijk toeristisch en recreatief gebied willen presenteren. Dit vond plaats tijdens een gezamenlijke bijeenkomst met de toeristische sector op 27 september.
Ook is in samenwerking met RBT KAN de ARA (Actieve Regio Ambassadeur) training opgezet. Deze onlinetraining is bestemd voor medewerkers binnen de recreatieve- en toeristische sector in Overbetuwe en Lingewaard. Met deze gratis training kan meer informatie worden opgedaan over het gebied en de toeristische highlights. Deze kennis kan gedeeld worden met bezoekers van dit gebied. Binnen het samenwerkingsverband Airborneregio(n) met Arnhem, Ede en Renkum zijn de eerste stappen gezet met de ontwikkeling van 1 gezamenlijk logo voor dit gebied.
Ten aanzien van herinneringstoerisme wordt gestreefd naar meer samenwerking om het Betuws verhaal van de Polen van Driel in september 1944 tot aan de bevrijding van de Betuwe in 1945 meer voor het voetlicht te brengen. Het eerste samenwerkingsverband tussen organisaties is tot stand gekomen in het herinneringsweekend ‘The Island’ van 13-14 en 15 oktober.

Landschapspark Park Lingezegen (speerpunt 58a)
Zie toelichting bij programma 8.

Sport in beeld (speerpunt 66)
Het Uitvoeringsdocument 2018 – 2020 is eind 2017 niet vastgesteld door het college. We streven naar een integrale sportnota, waarin de ‘harde’ met de ‘zachte’ kant verbonden wordt en waarin een duidelijke koppeling met duurzaamheid is, conform de moties die door de raad zijn aangenomen. Met de portefeuillehouder is afgesproken om dit aan het nieuwe college over te laten. De richting, inrichting en verrichting van Overbetuwebeweegt.nl zijn in 2017 aangepast n.a.v. een strategische heroriëntatie. De definitieve subsidies, aangepast aan de benodigde inzet, zijn inmiddels verleend. De provinciale subsidie voor het Vitaal Sportpark is ontvangen. In december 2017 hebben we een begin gemaakt met het ontwikkelplan Vitaal Sportpark De Pas.  Eind 2017 is de inzet van de Sportbus uitgebreid naar vier dagen per week tot het eind van schooljaar 2017/2018.

Visie op vastgoed (speerpunt 67)
In 2017 is het vastgoedbeheersysteem in gebruik genomen en zijn de wensen en behoeften van gebruikers en bewoners geïnventariseerd. Op basis van de indicatoren kostenefficiëntie, rol van de gemeente en het sturen op activiteiten zijn scenario's uitgewerkt. Samen met een beschrijving van de huidige situatie en een toekomstbeeld per kern is dit in een besluit aan de raad aangeboden.  Op 20 februari 2018 heeft de raad de Nota visie op vastgoed vastgesteld. In het bijbehorende raadsvoorstel is inzicht gegeven in ons vastgoed met informatie over o.a. de bouwkundige staat, de verhuur en leegstand en de kosten die wij maken. Het besluit informeert over de inhoudelijke en theoretische opzet en het voorkeursscenario. Het geeft ook een doorkijk hoe wij denken dat het maatschappelijk vastgoed er per kern uit zou kunnen zien over 10 jaar. In het betreffende scenario zijn de eerder vastgestelde pijlers uitgewerkt.

Nota kunst, cultuur en erfgoed (speerpunt 68)
De beleidsnota Kunst, Cultuur en Erfgoed loopt van 2017 tot en met 2020. Elk jaar zijn er actiepunten geformuleerd aan de hand van een 5-tal thema’s namelijk Media en Letteren, Cultureel Erfgoed, Archeologie en monumenten, Beeldende Kunst en Bouwkunst, Amateurkunsten en Cultuureducatie. De nota is vastgesteld door de gemeenteraad op 7 februari 2017. In 2017 is een aantal actiepunten uitgevoerd en-of voorbereid, zoals de actualisering van de archeologische waardenkaart.

Multifunctionele accommodatie (MFA) Randwijk (speerpunt 69)
Er is eind september 2017 een stichting opgericht; ‘De Haar’. De overeenkomst is medio december 2017 in concept aangeleverd aan de Stichting. De Stichting verwacht begin 2e kwartaal 2018 met een reactie te komen op de overeenkomst.  De stichting voert diverse onderzoeken uit waarmee het bestemmingsplan opgesteld kan worden. De onderzoeken zijn op enkele aanpassingen na, aangeleverd. De verwachting is dat het bestemmingsplan eind april in het college gebracht kan worden. De architect is bezig met een inrichtingsplan voor de omgeving van het nieuwe pand en werkt ook het pand nog verder uit. Het ontwerp wordt in maart aan de welstand gepresenteerd.

Maatschappelijke voorzieningen Zetten (speerpunt 75)
In oktober-december  2017 organiseerden wij een aantal sessies met daarbij ook deelnemers van de werkgroep Zicht op Zetten. Wij hebben een aantal  scenario’s verkend. Via een memo is de raad in december over dit proces geïnformeerd (dit vanwege het verzoek bij motie van 7 november 2017). Op 20 februari 2018 heeft de raad het scenario Wanmolen light aangenomen als uit te werken scenario met dien verstande dat bij amendement onderzocht zal worden of er 2 of 3 zaaldelen voor sport benodigd zijn. Momenteel wordt gewerkt aan een projectplan om deze uitwerking vervolg te geven.

In mei 2017 heeft de gemeenteraad het Beleidsplan Sociaal Domein 2017-2021 vastgesteld. Hiermee hebben we de richting beschreven, die we de komende jaren op het Sociaal Domein (WMO, Jeugdwet, Participatiewet en de lokale infrastructuur er omheen) in willen slaan. De uitvoering van het Beleidsplan valt uiteen in 45 actiepunten, die erop gericht zijn om participatie, zorg en ondersteuning dicht bij de inwoners, kwalitatief goed en betaalbaar te organiseren. Bovendien werken we aan de vergroting van de bereikbaarheid. We zullen hiertoe verder moeten bouwen aan een sterke lokale ondersteuningsstructuur met daarin veel aandacht voor preventie. De actiepunten lopen in de periode 2017 en 2018. In voorliggende verantwoording beperken we ons tot de zes speerpunten die in de Uitvoeringsagenda 2016-2018, en óók in het Beleidsplan Sociaal Domein, een plaats hebben gekregen.

Transformatieagenda (speerpunt 18)
De Transformatieagenda 2017-2019 is in januari 2017 door het college vastgesteld. Het doel van deze agenda is om met maatschappelijke partners en inwoners te werken aan onderwerpen die van groot belang zijn voor een toekomstbestendig Sociaal Domein. We hebben in de Transformatieagenda 2.0 vier thema’s benoemd: langer thuis wonen, preventie, algemene voorzieningen en afschalen zorg. Ieder thema heeft een andere aanpak nodig en zal tot een ander soort proces en uiteindelijk resultaat leiden.
- Voor het thema langer thuis wonen is in 2017 met partners gewerkt aan de projecten 'gelukkig thuis' en de 'domoticakoffer'. Het laatste project is complex vanwege de hoge ontwikkel- en uitvoeringskosten. In dit project is de gemeente een van de samenwerkende leden van het met externe partners samengestelde projectteam, waarbij haar rol zich toch ook als trekker laat definiëren. Onderzocht wordt of we dit project samen met de gemeente Lingewaard op kunnen pakken.
- Het thema afschalen van zorg  heeft een sterke samenhang met een aantal actiepunten uit het Beleidsplan Sociaal Domein. In het 4^e kwartaal van 2017 hebben we onze partners MEE, STMR en Forte gevraagd en gestimuleerd om samen te werken aan een inhoudelijk meer integrale (subsidie-) opdracht met prestatieafspraken. In december hebben zij een offerte uitgebracht. Daarnaast is het project 'Right to Challenge' in het vierde kwartaal 2017 gestart. In november hebben we via het gemeentenieuws een oproep uitgedaan aan inwoners om met vernieuwende ideeën te komen.
- Binnen het thema ‘van maatwerkvoorziening naar algemene voorziening’  is in 2017 een aantal projecten gestart. Bij al deze projecten werken we als gemeente in de rol van samenwerkende partner.
- Binnen het thema preventie is in 2017 invulling gegeven aan de projecten 'actief Ouderschap' en 'Integrale orthopedagogische gezinsondersteuning'. Daarnaast is in Q4 is het nieuwe taalmaatjesproject statushouders gestart.

Het Netwerk WWW & Zo heeft in november aangegeven om als netwerk met het thema eenzaamheid aan de slag te gaan. In deze pilot gaan we opgavegericht aan de slag en zal de gemeente de rol van faciliterende partner oppakken. Ten slotte zijn we in december 2017 met de raad in gesprek geweest over het thema Langer Thuis Wonen van de transformatieagenda. Dit deden wij samen met onze maatschappelijke partners en inwoners. De raad heeft aangegeven hierbij vooral op inhoud en minder op proces geïnformeerd te willen worden.

Kernteams: doorontwikkeling (speerpunt 60)
De gemeente Overbetuwe werkt inmiddels twee jaar met de Kernteams als onderdeel van de Toegang tot Zorg en Ondersteuning. De Kernteams werken volgens de uitgangspunten van de notitie ‘Werken met kernteams: leidende principes’ . Meer in het bijzonder hebben de kernteams zich in 2017, naast de reguliere cliëntcontacten die zij met inwoners hebben , in het bijzonder met de volgende thema’s beziggehouden:
1. het versterken van de lokale basisstructuur, onder andere door innovatieve algemene voorzieningen te realiseren;
2. het introduceren van nieuwe werkwijzen, zoals kortdurende begeleiding (van inwoners met ondersteuningsvragen) en nog meer aanwezigheid bij maatschappelijke activiteiten in de kernen;
3. het intensiveren van de samenwerking met het loket Samenleven, en in het verlengde daarvan,
4. het opnieuw afbakenen van werkzaamheden.
In 2017 is dus ingezet om de uitvoeringsaspecten, afgeleid van de notitie 'Leidende principes', uit te voeren en is er met alle vier de activiteiten al een begin gemaakt en zijn er verschillende ontwikkelingen volop in voorbereiding, zoals het ontwikkelen van nieuwe algemene voorzieningen.  In 2018 volgt er, naast deze uitvoeringsaspecten, ook een beleidsmatig 'toekomstbeeld' van het werken met kernteams. Dit doen we zogezegd bovenop de 'reguliere' uitvoering. De voorbereidingen hiervoor zijn inmiddels ook gestart.

Arbeidsparticipatie: werk aan de winkel (speerpunt 62) en Lokaal alternatief Presikhaaf Bedrijven (speerpunt 72)
Arbeidsparticipatie 'Werk aan de winkel' is onderdeel van de transformatie en inmiddels een regulier onderdeel van onze werkzaamheden. Onder meer door een intensieve(re) samenwerking met het Werkgeversservicepunt (WSP) zijn we actief op zoek naar werkplekken voor onze inwoners die buiten het werkproces staan. In 2017 is, als onderdeel van de doelstelling 'iedere inwoner participeert naar vermogen' een training ontwikkeld waarmee inwoners met afstand tot de arbeidsmarkt worden getraind en gestimuleerd om actief aan het werk te gaan. Voor hen voor wie regulier werk nog een te grote stap is bemiddelen we naar andere vormen van participatie. Het WSP speelt hier, vanuit haar kennis van de behoefte van de werkgevers, een actieve rol in. Bedrijven, op hun beurt, worden, mede door de account manager bedrijven, actief gewezen op de mogelijkheden die vanuit vergroten arbeidsparticipatie geboden worden.
M.b.t. speerpunt 72: in 2017 is door de Raad besloten om geen lokaal alternatief voor Presikhaaf Bedrijven te ontwikkelen, maar mee te gaan in de (regionale) overgang naar Scalabor. Uitvoering van dit werkgelegenheidsproject is in 2018 gepland. Daarnaast zijn voor de uitvoering van een lokaal additioneel werkproject de voorbereidingen gestart.

Minimabeleid (speerpunt 63)
In 2017 zijn er extra financiële middelen beschikbaar gekomen voor de uitvoering van het minimabeleid. Die middelen worden besteed aan:
1.         De ophoging van de inkomensgrens voor de collectieve ziektekostenverzekering.
2.         Bijstelling van het marginale tarief om de eigen bijdrage WMO te beperken.
3.         Een eenmalige subsidie aan Stichting Noodfonds van de Overbetuwse diaconieën.
4.         Stichting Leergeld.
5.         Huiswerkbegeleiding.

De middelen zijn inmiddels besteed aan de betreffende doelen, met uitzondering van Huiswerkbegeleiding. De uitwerking hiervan gebeurt in 2018. Hierdoor wordt in 2017 een bedrag van
€ 30.000 niet besteed. Naast deze concrete maatregelen hebben we in 2017 ook het feitelijke gebruik van de Gelrepas middels een evaluatie bekeken. Ook hebben we bezien of de inkomensgrens (in aanvulling op maatregel 1), behalve voor de collectieve ziektekostenverzekering, ook voor andere minimaregelingen zou kunnen gelden. Bovendien namen we de stapeling van eigen bijdragen onder de loep (in aanvulling op maatregel 2). De aanbevelingen die uit deze inventarisaties naar voren komen, brengen we in 2018 ten uitvoer.

Integratie statushouders (speerpunt 71)
Alle statushouders met een uitkering zijn eind oktober 2017 door de klantmanagers in beeld gebracht. Vervolgens is er een begin gemaakt om hen te plaatsen op trajecten waardoor zij gaan participeren en integreren. 57 van de 180 statushouders zijn op een traject geplaatst tot eind december. Als dit goed loopt wordt er weer een stap gezet om alle statushouders op een passend participatietraject te plaatsen voor de zomer van 2018.
Het vraagt veel tijd en aandacht om de statushouders op traject te houden, het traject te monitoren en nieuwe plekken te vinden waar zij een traject kunnen volgen. Om de klantmanagers hierin te steunen, de gang in het proces te houden en uitval bij het volgen van de trajecten te beperken, zijn we sinds eind 2017 in gesprek met organisaties om te kijken wat zij aan inzet en ondersteuning (bijv. jobcoaching, begeleiding op de werk of vrijwilligersplek) kunnen bieden. Tenslotte worden de interne werkprocessen verbeterd en geoptimaliseerd.

Integrale veiligheid (speerpunt 9)
Zie toelichting bij programma 1.

Routekaart duurzaamheid (speerpunt 20)
De routekaart Duurzaamheid is voorbereid met stakeholders uit de samenleving en is in februari 2017 door de raad vastgesteld. De kaart geeft ons de handvatten, samen met enthousiaste partners uit de samenleving, om de komende periode meters te maken op dit thema. Twee initiatieven die een substantiële bijdrage leveren aan de gestelde doelen uit de Routekaart, dienen zich nu aan om versneld uitgevoerd te worden. Voor het project WATBETERS heeft een verkenning plaatsgevonden naar het draagvlak bij scholen en het potentieel en technische mogelijkheden van beschikbaar en benodigd dakoppervlak voor het plaatsen van zonnepanelen. De uitrol van project WATBETERS geschiedt per kern en is gepland in april-mei 2018. 
Voor project 'bedrijventerreinen positief' is inmiddels de financiering rond, zijn alle voorbereidende werkzaamheden afgerond en heeft de kick off plaatsgevonden. Daarnaast heeft een verdere professionalisering van het loket Duurzaam Wonen Plus plaats gevonden en is een subsidie toegezegd voor het opleiden van energiecoaches zodat een wijk- en doelgroepgerichte aanpak kan plaatsvinden.

Realiseren taakstellingen samenwerkingsverbanden / GGD (speerpunt 24 en 25)
Uit de jaarrekening 2014 van VGGM blijkt dat er sprake is van een structureel voordeel van € 54.000. Dit voordeel is voornamelijk gerealiseerd door de regionalisering van de brandweer. Voorstel is om vanaf 2018 € 27.000 van het structurele voordeel aan te wenden voor het realiseren van de taakstelling samenwerkingsverbanden. Tevens zijn diverse besparingen gerealiseerd op de diverse budgetten van de GGD.

Omgevingsvisie (speerpunt 51)
Zie toelichting bij programma 2.

Uitvoeren onderzoek wonen onder hoogspanningskabels (speerpunt 53)
Zie toelichting bij programma 8.

Uitvoeringsprogramma handhaving (speerpunt 65)
Het Uitvoeringsprogramma Handhaving 2017 samen met het Jaarverslag fysieke leefomgeving 2014-2016 en het ODRA Werkprogramma 2017 zijn door B&W op 17 juli 2017 vastgesteld en ter kennisname aan de raad gebracht. Daarmee werd dit speerpunt afgerond.

Dijkverlegging en-verhoging (speerpunt 78)
Door klimaatverandering krijgen we te maken met hogere waterstanden. De dijk voldoet nu niet aan de normering. Vrijwel de gehele Waaldijk in Overbetuwe moet hierom worden versterkt. Waterschap Rivierenland heeft als kerntaken het zorgen voor veilige dijken en gaat het project uitvoeren. Het project heeft een looptijd van circa 8 jaar en doorloopt een drietal fasen: een verkenningsfase (2015-2018), een planfase (2018-2020) en een realisatiefase (2020-2023). De dijkverlegging Oosterhout is in het Deltaprogramma opgenomen in de periode 2030-2050.  Het al dan niet doorgaan van de dijkteruglegging is afhankelijk van de actualisatie van de voorkeursstrategie van het Deltaprogramma, financiering en de resultaten van de verkenning die nu wordt uitgevoerd voor de dijkteruglegging. In augustus 2018 zal er hierover duidelijkheid komen.

Woonagenda (speerpunt 19)
Op 7 februari 2017 is de Woonagenda 2020 door de gemeenteraad vastgesteld. De woonagenda is het resultaat van een vernieuwend en inspirerend proces. Hierin ligt een visie vast die inzicht geeft in de belangrijkste woonvraagstukken en beleidskeuzes. Tegelijkertijd is het een uitvoeringsgerichte agenda waar we samen met onze partners mee aan de slag gaan. Daarom is er in het proces veel aandacht voor samenwerking met andere partijen en verwachten we ook van onze partners dat ze zich verbinden aan thema’s op de woonagenda. Het afgelopen jaar is gewerkt aan de uitvoering van de verschillende thema's van de Jaaragenda 2017, zoals bijvoorbeeld:
- het project 'doorstroming', om scheefwoners te verleiden om door te stromen van huur naar koop;
- het project Langer Thuis Wonen, om inwoners in de gelegenheid te stellen zo lang mogelijk veilig en comfortabel zelfstandig te kunnen blijven wonen;
- de prestatieafspraken met de corporaties, om zo goed mogelijk invulling te geven aan de gezamenlijke volkshuisvestelijke opgave vanuit de Woonagenda met een nadrukkelijk accent voor beschikbaarheid en betaalbaarheid, duurzaamheid, wonen met zorg en leefbaarheid.
Begin 2018 worden de resultaten van de in de Jaaragenda Wonen 2017 omschreven doelen geëvalueerd en geactualiseerd in de Jaaragenda Wonen 2018.

Gelderse corridor (speerpunt 50)
Onder leiding van de provincie werken we in Knoop 38 aan een Gebiedsvisie en een gebiedsprogramma (als onderdeel van de totale provinciale gebiedsopgave Gelderse Corridor).
De gebiedsvisie Knoop 38 brengt alle verschillende initiatieven in het gebied (waaronder het provinciale initiatief voor de Railterminal Gelderland) tot een samenhangend geheel met als doel het borgen van de ruimtelijke kwaliteit en verbeteren van de leefbaarheid. Op basis van de resultaten die dit proces heeft opgeleverd en gezien de meerwaarde die voor de gemeente Overbetuwe te behalen is uit de samenwerking met de provincie Gelderland bij de integrale gebiedsontwikkeling rond de Railterminal Gelderland, heeft het college aan de raad voorgesteld in te stemmen met een grondhouding ‘ja, mits’ ten aanzien van integrale gebiedsontwikkeling Knoop 38 en Railterminal Gelderland. Dit onder de voorwaarde dat de gestelde ‘Kaders Knoop 38 | Railterminal Gelderland’ deel uitmaken van de afspraken over het gebiedsproces in een nog af te sluiten overeenkomst met de provincie Gelderland.
Op 24 oktober 2017 heeft de gemeenteraad een besluit genomen over kaderstelling ten aanzien van Knoop 38 en de Railterminal Gelderland. Op 31 oktober 2017 heeft het college van GS besloten over (locatie en ontsluiting van) de railterminal.  In januari 2018 hebben wij en GS ingestemd met de overeenkomst waarin we afspraken met de provincie maken over de samenwerking in het uit te voeren gebiedsprogramma Knoop 38.

Het gebiedsprogramma Knoop 38 moet (programmatisch) realistisch uitgevoerd kunnen worden. PS heeft besloten tot een financiële reservering voor de Gelderse corridor à € 35 miljoen, met Knoop 38 als 'prioritair project'. Naast geld dat direct gelabeld is aan het project railterminal, wil de provincie ook bijdragen aan het omliggende gebied. Dat doen ze door inpassing van de railterminal en ontsluiting. Maar ook door € 4,5 miljoen beschikbaar te stellen voor maatregelen die conform Gebiedsvisie bijdragen aan leefbaarheid in het omliggende gebied. En € 2 miljoen te reserveren voor afslag 38. Daarnaast is de gemeente het eens met de initiatiefnemers van de windturbines op Park15 over een jaarlijkse bijdrage aan een fonds ten behoeve van leefbaarheidsmaatregelen in het gebied. Een en ander kan geconcretiseerd worden in de uit te werken overeenkomst(en).

Het gebiedsproces Knoop 38 is ingebed in de provinciale gebiedsopgave Gelderse corridor. Gelderse corridor en Logistics Valley zijn qua governance ineen geschoven. Vanuit deze Triple-Helix werken de overheden, bedrijven en kennisinstellingen door aan een programma met een dynamische uitvoeringsagenda met projecten in 2017 en de komende jaren. Partijen in de logistieke hotspot rondom Knoop 38 (Park15, De Grift) dragen hieraan bij in uitvoering. Zo is deelname aan de Provada (vastgoedbeurs) geregeld ter profilering van de regio. Begin maart is een Dag van de Logsitiek op Bijsterhuizen georganiseerd vanuit LEC Nijmegen waar wij als gemeente deel van uit maken. Deze dag was gericht op scholieren omdat de Logistieke sector kampt met een tekort aan arbeidskrachten. Samen met de provincie is een programmaorganisatie van start gegaan van waaruit de diverse projecten rond Knoop38 worden gecoördineerd. Deze coördinatie wordt voor beide partijen uitgevoerd door de gemeente. Een omgevingsmanager voor het gebied is inmiddels aangesteld.

Omgevingsvisie (speerpunt 51)
Zie toelichting bij programma 2.

Uitvoeren onderzoek wonen onder hoogspanningskabels (speerpunt 53)
Het onderzoek naar wonen onder hoogspanningskabels is afgerond. In de gemeente komen 8 woningen in aanmerking voor de uitkoopregeling voor woningen gelegen onder hoogspanningskabels. De eigenaren van 2 woningen hebben zich inmiddels bij de gemeente gemeld. Met die eigenaren zitten we nu in de fase van het laten taxeren van hun woning (en eventueel grond), waarna overgegaan kan worden tot aankoop en herbestemming van de aangekochte grond. Het krediet van € 50.000 voor het uitvoeren van een ‘haalbaarheidsstudie verkabeling hoogspanningslijnen’ is tot op heden niet besteed en blijft beschikbaar.
Het wetsvoorstel Voortgang Energietransitie (VET) is behandeld in de 2e kamer. In het wetsvoorstel wordt verkabeling en verlegging van bestaande hoogspanningsverbindingen geregeld. De algemene maatregel van bestuur waar in het wetsvoorstel naar wordt verwezen en waar de decentrale bijdrage nader in wordt uitgewerkt moet nog voor behandeling naar de 1e en 2e kamer. We wachten op nadere berichtgeving vanuit het rijk.

Elst centrum (speerpunt 54)
Het project is binnen de planning gerealiseerd. De nazorgfase wordt in Q1 2018 afgerond. Daarin is de verbetering van de verkeersveiligheid een speerpunt.
Herinrichting openbaar gebied
De herinrichting van het openbaar gebied is in opdracht van gemeente uitgevoerd door externe partijen. De directievoering is door gemeente Overbetuwe zelf uitgevoerd. Met de grondeigenaren van de ontwikkellocaties zijn of worden overeenkomsten gesloten voor ontwikkeling conform het vastgestelde Beeldkwaliteitsplan en Nota van Uitgangspunten.
De herinrichting van het openbaar gebied is in vijf fasen uitgevoerd. Hiermee hebben de Dorpsstraat en aanliggende straten een nieuw rioolstelsel en moderne uitstraling gekregen. In het najaar 2017 is onderzocht en vastgesteld dat de gewenste aanpassingen in de openbare ruimte, en buiten de scope van het project vallen, gerealiseerd kunnen worden binnen de beschikbare middelen. Eind Q3 van 2017 is op verzoek van de gemeenteraad, een onderzoek naar verkeersveiligheid afgerond. In Q4 is het eindrapport aan de raad voorgelegd. In dezelfde periode ontstond ook de wens om het Romeinse badhuis in de Dorpstraat herkenbaar te maken. Beide onderdelen gaan buiten de scope van het oorspronkelijke project. Het college heeft besloten om € 90.000 extra krediet beschikbaar te stellen t.b.v. de gedeeltelijke aanpassing van de parkeerplaatsen aan de oostzijde van de Dorpsstraat en voor de archeologische vondst. In de fase van afronding van het project is tevens de gelegenheid ontstaan grond te verwerven zodat een passage tussen Europaplein en Werenfriedplein gerealiseerd kan worden. De verwerving en realisatie vindt plaats binnen de beschikbare budgetten. Het budget voor de fasen in 2013 t/m 2017 bedroeg (netto na aftrek van subsidies en bijdragen) € 4.065.000. De laatste activiteiten binnen het project (m.u.v. van de kosten voor het verkeersonderzoek en het onderdeel Badhuis) kunnen binnen het budget worden gerealiseerd.
Ontwikkellocaties
Europaplein Noord (44 appartementen met commerciële ruimte), Valburgseweg (Albert Heijn, commerciële ruimten en parkeerdek) en Sint Maartenstraat (21 appartementen) en Irenestraat (10
zorgappartementen) zijn afgerond. De bestemmingsplanprocedures voor de ontwikkellocaties Europaplein Zuid (15 appartementen) en Irenestraat (beschut wonen) worden aan de raad ter vaststelling aangeboden waarna realisatie in 2018 kan plaatsvinden.

Heteren Centrum (speerpunt 55)
Over de planning en fasering van het Dorpsplein, Liefskenshoek en Flessestraat hebben gesprekken plaatsgevonden die tot een aanpassing in de planning leiden. Ambtelijk is overeenstemming bereikt over de hoofdlijnen van de aanpassingen van het plan. Deze aanpassingen zijn in maart 2017 door B&W geaccordeerd. Op basis van het collegebesluit is een actualisatie van de overeenkomst tussen Artica en de gemeente uitgevoerd. In de tweede helft van 2017 heeft een onderzoek plaatsgevonden naar de vestigingsmogelijkheden van een Lidl in combinatie met Kruidvat. Helaas heeft dit niet tot resultaat geleid. Hierdoor is de ondertekening van de samenwerkingsoverovereenkomst met Artica verschoven naar begin 2018. Rond de jaarwisseling is er vanuit de Dorpsraad en ondernemers commotie ontstaan over de aanpassing van de plannen en de bijbehorende overeenkomst. Dat heeft geleid tot een RTG op 6 februari 2018. De ondertekening van de overeenkomst is hierdoor verder vertraagd.
Op verzoek van de Dorpsraad is gekeken naar de mogelijkheid om de hele herinrichting van de Flessestraat te voorzien van klinkerbestrating. De meerkosten hiervan bedragen naar verwachting ongeveer € 70.000. Dit bedrag is tot dusver niet in de grondexploitatie opgenomen. Een besluit hieromtrent zal samen met het vaststellen van de nieuwe overeenkomst door B&W in Q2 2018 worden genomen.

Schil Zetten – Hemmen (speerpunt 56)
Voor de Schil Zetten Hemmen is een planprocedure gestart voor de realisatie van de algemene begraafplaats. Mede op basis van de burgerparticipatie en visiekaart 'schilplan Zetten-Hemmen' is een overeenkomst met de initiatief nemende partij SLF gesloten voor de realisatie van een begraafplaats (inclusief parkeerplaats en ontsluiting), openluchttheatertje, woongebouw Molenstraat, haventje nabij pannenkoekenhuis en legalisatie van de parkeerplaats nabij het pannenkoekenhuis. De initiatiefnemer heeft in mei 2017 de gevraagde informatie aangeleverd voor de procedure van het bestemmingsplan. Nadat aanvullende informatie is ontvangen, is de procedure in voorbereiding genomen en zijn de benodigde onderzoeken uitgevoerd. Verwachting is dat het definitieve bestemmingsplan in Q2 2018 in procedure wordt gebracht, waarna realisatie zal plaatsvinden. Het eindresultaat is een landschappelijke bufferzone tussen de kern Zetten en landgoed Hemmen.

Landschapspark Park Lingezegen (speerpunt 58a)
De inrichting van de basisuitrusting wordt volgens planning eind 2018 opgeleverd. Ook de gronden dienen dan in eigendom van de gemeente Overbetuwe te zijn. De raad van de gemeente Overbetuwe heeft in haar brief van juni 2017, gericht aan het Algemeen Bestuur van Park Lingezegen, de voorkeur uitgesproken voor aankoop gronden door de grondgebiedgemeenten. De periode tot december 2017 is gebruikt om besluitvorming door het AB mbt aankoop gronden voor te bereiden. In samenspraak met de Parkorganisatie zijn een drietal scenario's uitgewerkt.
1. Aankoop grond door de Parkorganisatie
2. Aankoop grond door de grondgebiedgemeenten
3. Aankoop grond door SBB.
Tijdens de vergadering van het Algemeen Bestuur in november 2017 is door alle partijen, met uitzondering van de gemeente Arnhem de voorkeur uitgesproken voor optie 2, aankoop door de  grondgebiedgemeenten, mits het beheer voor de toekomst goed geborgd is. In december 2017 heeft het college een besluit genomen om de provinice voor te stellen de gronden binnen Park Lingezegen aan te kopen en de benodigde middelen beschikbaar te stellen op basis van de programmabegroting 2018 en samen met de parkorganisatie een scenario uit te werken over de beheerorgansiatie na 2019. Ook de GR zal moeten worden aangepast. De nieuwe cq gewijzigde GR zal voor 1 januari 2019 door de raden van de betrokken partijen moeten zijn vastgesteld.

Landschapspark De Danenberg (speerpunt 58b)
Met initiatiefnemer is in het verleden een “hoofdlijnenovereenkomst” gesloten. Deze overeenkomst benoemde de gezamenlijke inzet voor onderzoek naar een haalbare parkontwikkeling. Belangrijkste onderdeel daarin is de koppeling in de uitvoering van de gegarandeerde en niet-gegarandeerde plandelen, een goede verevening tussen groen en rood ontwikkeling. Voor de gemeente is het van belang dat ten opzichte van de roodfuncties in het landschapspark (zijnde ca 40 woningen die nodig zijn om de groen- en landschapselementen te realiseren), in voldoende mate sprake is van landschapsontwikkeling en dat er daadwerkelijke garanties zijn voor de realisatie van een landschapspark. Hierover zijn we momenteel met de initiatiefnemer in gesprek. Onderdelen van deze besprekingen zijn deze verhouding, de garantie op de landschapesontwikkeling en mogelijke fasering van de uitvoering.
Om het maatschappelijk draagvlak op voorhand af te tasten is het voorontwerp bestemmingsplan, op basis van het voorlopige ontwerp, in de zomer 2017 ter inzage gelegd en tevens aan de omwonenden gepresenteerd. Naar aanleiding van de ontvangen reacties van omwonenden is voor twee deelprojecten een ontwerpatelier gehouden, waarin we samen met omwonenden en betrokken partners deelgebieden hebben uitgewerkt. Deze input wordt momenteel verwerkt in een definitief ontwerp waarbij de hiervoor genoemde onderdelen (verhouding rood/groen en fasering) belangrijke kaders zijn. We werken immers gezamenlijk aan de realisatie van een daadwerkelijk Landschapspark en niet naar de realisatie van “woningen in het groen”. De initiatiefnemer heeft dit gemeentelijk signaal goed begrepen en heeft de handschoen opgepakt om deze garantie aan de gemeente voor te leggen. Aan de hand daarvan kan worden afgewogen of en welke vervolgstappen kunnen worden gezet en of het ontwerpplan alsnog definitief kan worden gemaakt.
De vervolgstappen zien daarnaast ook op de borging van de financiële afspraken, Tot nu toe zijn de gemeentelijke kosten voorgefinancierd. Aan de hand van de garanties voor groenontwikkeling i.r.t. de overeen te komen fasering, dienen de privaatrechtelijke afspraken te worden geactualiseerd. Deze actualisatie dient vooraf te zijn gegaan aan het in procedure brengen van het ontwerpbestemmingsplan.

Extra huisvesting statushouders en eigen inwoners (speerpunt 59)
De huisvesting van statushouders gebeurt hoofdzakelijk door de in Overbetuwe aanwezige woningbouwcorporaties. Om er voor te zorgen dat de wachttijden voor sociale woningbouw in Overbetuwe niet verder oplopen is besloten om in 2017 in ieder geval 20 tijdelijke woningen te bouwen op de Vinkenhof in Elst. De omgevingsvergunning met de ontheffing met betrekking tot de huidige bestemming is verleend. In 2017 diende de gemeente behalve de reguliere taakstelling ook de achterstand van 2016 in te vullen. Daarbij was met de toezichthouder, zijnde de provincie de afspraak gemaakt dat de gemeente de achterstand voor 1 oktober 2017 zou inlopen. Dat is gelukt, wat door de provincie schriftelijk is bevestigd. Per 1 januari 2018 zijn er zelfs 10 statushouders meer dan de taakstelling gehuisvest.

Ontwikkeling Vinkenhof: De gemeente ontwikkelt in samenwerking met Vivare 20 tijdelijke woningen op de locatie Vinkenhof. De gemeente is o.b.v. een gesloten samenwerkingsovereenkomst verantwoordelijk voor het faciliteren van de planologische regeling en de aanleg van het openbaar gebied. Er loopt momenteel een afwijkingsprocedure bestemmingsplan om medewerking te kunnen verlenen voor de omgevingsvergunning aan Vivare. Hiertegen zijn door de omgeving bezwaren ingediend. De bezwarencommissie doet hierover in Q1 een uitspraak. Er heeft in 2017 een scopewijziging op het plan aan de Vinkenhof plaatsgevonden. Dit betrof de verlegging van de ontsluiting, ter tegemoetkoming aan de wensen uit de omgeving. Op 14 maart 2017 heeft de gemeenteraad een krediet van € 315.000 verleend voor het bouw- en woonrijp maken van locaties voor tijdelijke woningbouw te Elst en Zetten. Vooralsnog worden in Zetten geen woningen gebouwd. Dit betekent een vrijval van € 103.000. Hierdoor bleef er een bedrag van € 212.000 over voor de realisatie van de woningen aan de Vinkenhof.

Land van Tap, 2e fase (speerpunt 73)
Het project wordt eind Q1-2018 opgestart en aansluitend zal een voorbereidingskrediet worden gevraagd. De verwachting is dat het project binnen de gestelde periode tot eind 2021 kan worden gerealiseerd.

Woningbouwprogrammering (speerpunt 74)
Op 7 november 2017 heeft in het college besluitvorming plaatsgevonden. We hebben nu een flexibele en adaptieve sturings- en programmeringssystematiek die erin voorziet om projecten die het beste aansluiten bij de lokale vraag met voorrang de kans te geven tot ontwikkeling te komen. Hiermee is dit speerpunt voltooid.
De gemeente neemt regie ten aanzien van flexibiliteit en prioritering in het woningbouwprogramma. Op die manier kunnen we projecten faciliteren die kwalitatief het beste aansluiten bij de vraag van de woningzoekenden. Tevens scheppen we ruimte om ook in de toekomst te kunnen blijven voldoen aan de actuele woonbehoefte. Goed inspelen op de actuele woningbehoefte vraagt immers focus. En het maken van keuzes. Er zijn immers veel initiatiefnemers, die willen bouwen in Overbetuwe. Dat vraagt dat de gemeente erop stuurt dat de juiste woningen op de juiste plek gerealiseerd kunnen worden. We sturen nu op realisatie en kiezen op basis van kwaliteit. De overprogrammering is opgelost, er is ruimte voor nieuwe projecten in de toekomst én ‘wie het eerst komt, wie het eerst maalt’ is gelukkig verleden tijd. Voor de sociale huursector hebben we in prioritering extra aandacht. Eén keer per jaar kunnen nieuwe ‘zachte’ plannen (na inhoudelijke toetsing) zich inschrijven voor een prioriteringsronde waarin de beschikbare plancapaciteit voor de betreffende jaarschijf verdeeld wordt. De beste initiatieven krijgen onder voorwaarden programmaruimte om binnen 3 jaar tot realisatie te komen. Een soort aanbesteding dus, op basis van kwalitatieve criteria. De eerste prioriteringsronde vond plaats in november 2017, bij implementatie van de systematiek.

Flexibel werken met passende faciliteiten (speerpunt 44)
Op dit moment loopt de uitvoering van de deelprojecten van speerpunt 44 dusdanig, dat het beoogde resultaat behaald zal gaan worden.
Uitrol laptops (fase 0) en verbouwing Ambtshuis (fase 1a) zijn afgerond in Q1/Q2 van 2017. Bij de verbouwing van het Ambtshuis is meer kwaliteit gerealiseerd dan vooraf was bedacht (o.a. een verhoging van het energielabel; van B naar A). De interne verbouwing van de eerste verdieping van het gemeentehuis (fase 1b) is eind 2017 afgerond. Dit is de nieuwe thuisbasis geworden voor de medewerkers uit Andelst. Het gemeentehuis in Andelst is medio januari 2018 formeel overgedragen aan de nieuwe eigenaar.
De voorbereidingen voor de uitbouw/verbouw/verduurzaming van het gemeentehuis (fase 2) verlopen goed. Het beeldkwaliteitplan van het gemeentehuis heeft geen inspraakreacties gekregen en is eind oktober 2017 vastgesteld door de raad. Er is een architect geselecteerd die een schetsontwerp heeft gemaakt, welke uitgewerkt wordt tot een definitief ontwerp. De aanbesteding voor de aannemer start in het eerste kwartaal van 2018.
Het totaal benodigde investeringsbedrag voor project Huisvesting (fase 1 en 2) is € 8,6 miljoen en is verwerkt in de Programmabegroting 2017 en 2018. Dit bedrag is bijna geheel budgettair neutraal: structurele dekkingsmiddelen inzake huisvesting worden ingezet voor deze investering. Voor een bedrag van € 30.600 aan kapitaallasten is nog geen dekking gevonden binnen de bestaande budgetten en daarom opgenomen in de jaarschijf 2019 van het PNL 2018-2021. We gaan een inspanningsverplichting aan om te blijven voldoen aan het uitgangpunt van budgetneutraliteit door verder te zoeken naar optimalisatieslagen. Vanzelfsprekend bekijken we ook de mogelijkheden voor subsidies, alsook het Revolverend Fonds Routekaart Duurzaamheid.

Verbeterde P&C cyclus (speerpunt 48)
Het project is nagenoeg afgerond. Alle P&C documenten zijn vernieuwd en digitaal via Pepperflow beschikbaar. De opmaak van de Jaarstukken 2017 in Pepperflow was het laatste onderdeel van deze modernisering. De nieuwe methodiek van rapporteren is ingevoerd: 4 rapportages per jaar met een combinatie van beleidsmatige en financiële voortgangsduiding. Evaluatie van de nieuwe rapportagecyclus heeft eind januari 2018 plaatsgevonden i.a.m. de auditcommissie en dit is in februari aan de raad teruggekoppeld.
De Nota risicomanagement, het sluitstuk van dit project, is op 20 februari 2018 door de raad vastgesteld. Hiermee komen we tot een gedegen structurele invulling van risicomanagement als onderdeel van de P&C cyclus. In het lopende jaar (2018) werken we ook het plan van aanpak verbetering debiteurenbeheer uit. Dit als uitvloeisel van het in 2016 uitgevoerde artikel 213a-onderzoek naar debiteurenbeheer. Hoewel het project nu is afgerond, is het uiteraard van belang om continu aandacht te blijven geven aan invulling van adequaat budgetbeheer met behulp van de verbeterde faciliteiten vanuit voornoemd project.

Visie op vastgoed (speerpunt 67)
Zie de toelichting bij programma 5.

Goed rentmeesterschap (speerpunt 70)
Dit betreft een continu aandachtspunt. Doelstelling van dit speerpunt is het op orde brengen en houden van de gemeentelijke financiële positie. Door diverse getroffen maatregelen is het eenmalige en structurele weerstandsvermogen ingrijpend verbeterd en zijn voor dit onderdeel van het speerpunt de doelstellingen behaald. Er is sprake van jaarlijkse positieve begrotingssaldi van > € 1 miljoen. Hiermee blijven we voldoen aan onze norm van een gemiddeld structureel overschot van € 1 miljoen per jaar. Ook het verwachte verloop van onze algemene reserve is positief. Het minimale streefbedrag van € 10 miljoen is inmiddels al ruimschoots gerealiseerd. Vanuit goed rentmeesterschap blijven we uiteraard zorgdragen voor solide en toekomstbestendige gemeentefinanciën.

Kernenestafette (speerpunt 1)
De gemeente maakt zich sterk voor ‘krachtige kernen’. De 'sociale' agenda’s van de kernen worden bepaald door thema’s rond levendigheid en sociale vitaliteit die de kernen zelf als urgent ervaren. We vragen om meer inzet van de samenleving en bieden dus ook meer ruimte voor initiatieven van bewoners zelf. De gemeente ondersteunt hen daarbij als dat nodig is. De Kernenestafette is de manier waarop dit wordt georganiseerd; de werkwijze om de kernen te ondersteunen bij het bepalen en uitvoeren van hun agenda’s.

Eind 2015 is de kernenestafette van start gegaan. De kernen Oosterhout, Driel, Heteren, Elst-Zuid en Slijk-Ewijk hebben onder begeleiding van Spectrum gewerkt aan het verder ontwikkelen van initiatieven uit de kern waarvoor urgentie werd ervaren en energie en krachten uit de kernen gebundeld om een bijdrage te leveren aan de levendigheid en/of sociale vitaliteit van de kern. In totaal hebben 5 kernen een proces in de Kernenestafette doorlopen. In Oosterhout heeft de Kernenestafette langer doorgelopen dan de oorspronkelijke einddatum van 31 juli 2017. Het proces van de ontwikkeling van een Dorpshart in Oosterhout is natuurlijk ook op 31 december 2017 nog niet afgerond, maar zal niet meer onder de vlag van de Kernenestafette ondersteund worden. De Kernenestafette is eind 2017 afgesloten. Een informatiememo met de evaluatie wordt in 2018 aan de raad verzonden.

Deze paragraaf biedt inzicht in het beleidskader rond de lokale belastingen en heffingen, de soorten belastingen en heffingen, het kwijtscheldingsbeleid en de lokale lastendruk.

Vanaf 1-1-2017 geeft het BBV minimum voorschriften voor de inhoud van deze paragraaf. De belangrijkste wijziging is dat vanaf 2017 een overzicht opgenomen moet worden van de baten en de lasten voor de heffingen waarbij er sprake is van het verhalen van kosten.

Om die reden zijn aan het einde van deze paragraaf kosten- en dekkingsoverzichten opgenomen van de belangrijkste bestemmingsheffingen: rioolheffing en de reinigingsheffingen.

Onroerende-zaakbelastingen (OZB)
Beleidskader
Wet waardering onroerende zaken (Wet WOZ), Verordening onroerende-zaakbelastingen gemeente Overbetuwe 2017.

Algemeen
Jaarlijks worden de WOZ-waarden voor woningen en niet-woningen vastgesteld. Deze WOZ-waarde is de grondslag voor de aanslag OZB. Wij zorgen voor een tijdige en correcte verzending van de waardebeschikkingen (WOZ-waarde) en belastingaanslagen. Met dagtekening 28 februari 2017 zijn de WOZ-beschikkingen/aanslagen gemeentelijke belastingen 2017 verzonden. Ook de afhandeling van bezwaarschriften heeft tijdig plaatsgevonden. De wettelijke termijn voor het doen van een uitspraak is het einde van het kalenderjaar. In 2017 zijn de bezwaren tegen de WOZ-waarde binnen 5 maanden en de bezwaren tegen de overige belastingen binnen 3 maanden afgehandeld.

Herwaardering
Voor het belastingjaar 2017 is de OZB gebaseerd op de WOZ-waarden per de waardepeildatum
1 januari 2016. Uitgangspunt is dat schommelingen van WOZ-waardes geen invloed hebben op de hoogte van de gemiddelde aanslag OZB. Niet wanneer waardes dalen, maar ook niet als waardes stijgen. Wel kan het natuurlijk zo zijn dat bepaalde typen onroerende zaken een waardeontwikkeling laten zien die van het gemiddelde afwijkt, wat dan ook tot een hogere of lagere belastingaanslag zal leiden.

Tarieven
Bij de vaststelling van de OZB-tarieven voor 2017 is rekening gehouden met de gedaalde waarden van de onroerende zaken. De waarden van woningen zijn in de periode van 1 januari 2015 tot 1 januari 2016 met gemiddeld 2,7% gestegen. De waarden van niet-woningen zijn in die periode gemiddeld met 1,66% gedaald. De OZB-tarieven zijn, naast de hiervoor vermelde aanpassing in verband met de waardeontwikkeling, trendmatig verhoogd met 1,5%. De totale OZB-opbrengst 2017 bedraagt € 6.958.000 (afgerond).

Hondenbelasting
Beleidskader
Verordening hondenbelasting gemeente Overbetuwe 2017.

Algemeen
De hondenbelasting is een algemene belasting waarvan de opbrengst in de algemene middelen vloeit en van waaruit gemeenten zelf mogen bepalen waaraan het wordt besteed. Uit onze inkomsten van de hondenbelasting worden onder andere de aanleg, het onderhoud en de schoonmaak van de hondenvoorzieningen (hondenuitlaatplaatsen en hondenlosloopgebieden) betaald.

Tarieven
De tarieven van de hondenbelasting zijn in 2017 niet verhoogd. De opbrengst van de hondenbelasting is door een toename van het aantal honden licht gestegen naar € 282.000 (afgerond).

Rioolheffing
Beleidskader
Verordening rioolheffing gemeente Overbetuwe 2017, Gemeentelijk Rioleringsplan Overbetuwe 2013-2017 (GRP).

Algemeen
De rioolheffing wordt geheven voor de bekostiging van beheer en onderhoud van het gemeentelijke rioleringsstelsel. Evenals de afvalstoffenheffing is de rioolheffing kostendekkend: we gaan uit van het principe ‘de vervuiler betaalt’. De belasting wordt geheven van de gebruiker van een pand. De raad heeft een voorziening riolering ingesteld: het verschil tussen de opbrengsten en de kosten van riolering komen ten gunste of ten laste van de voorziening. Als uit de jaarrekening verschillen blijken met het vastgestelde GRP, dan dat wordt dit verschil bij de tariefvaststelling van het eerstvolgende jaar meegenomen.

Tarieven
Om tot een volledige kostendekking voor 2017 te komen is een onttrekking aan de voorziening nodig geweest van afgerond € 1.119.000. Dit is ten opzichte van het vastgestelde GRP € 561.000 meer. De belangrijkste oorzaak hiervan is de verlaging van het tarief voor 2017. Het tarief van 2017 is verlaagd in verband met de verlaging van het rentepercentage en de doorwerking van het voordeel uit de jaarrekening 2015. De verlaging bedraagt afgerond 26% oftewel  € 40,00 per huishouding. Het belangrijkste tarief 2017 is € 118,15 voor een waterverbruik tot 500 kubieke meter.

Afvalstoffenheffing/reinigingsrechten
Beleidskader
Artikel 15.33 van de Wet milieubeheer, Verordening reinigingsheffingen gemeente Overbetuwe 2017 en het Uitvoeringsplan afval 2017.

Algemeen
Voor de reinigingsheffingen geldt het beginsel: ‘de vervuiler betaalt’. Om die reden is de 100% kostendekking het uitgangspunt. Vanaf 2017 geldt het nieuwe afvalplan. Vanaf die datum is de lediging van een GFT-container gratis, kan er gekozen worden voor een GFT-container van 240 liter en wordt er 2-wekelijks huis-aan-huis PMD (Plastic verpakkingen, Metalen verpakkingen en Drankenkartons) opgehaald.

Tarieven
Het vaste tarief 2017 is ten opzichte van 2016 ongewijzigd gebleven. Om de stijging van de kosten van het nieuwe afvalplan 2017 én het wegvallen van de opbrengsten van de GFT-containers op te vangen worden de tarieven voor het aanbieden van de rest container verhoogd. In de tariefswijziging is tevens rekening gehouden met 25% minder aanbiedingen van de grijze containers. Voor de gemiddelde huishouding betekende dit een lastenstijging van 1,2%. 

Precariobelasting op kabels en leidingen
Beleidskader
Verordening precariobelasting gemeente Overbetuwe 2017 en de Verordening op de heffing en invordering van precariobelasting ter zake van buizen, kabels, draden of leidingen gemeente Overbetuwe 2017.

Algemeen
Vanaf 1 januari 2022 is het voor gemeenten niet meer mogelijk om precariobelasting op kabel- en leidingnetwerken te heffen. Tot 1 januari 2022 mag maximaal het tarief dat gold op 10 februari 2016 geheven worden. De geraamde structurele opbrengst wordt in 4 jaar (2018-2021) naar nul afgebouwd.

Tarieven
De tarieven voor precariobelasting (exclusief het tarief voor precariobelasting op kabels en leidingen) zijn trendmatig verhoogd met 1,5%. Met ingang van 1 november 2014 wordt er precariobelasting op kabels en leidingen geheven. Voor 2017 is de belastingopbrengst hiervan € 2.795.000 (afgerond). 

Marktgelden/standplaatsen
Beleidskader
Verordening marktgelden gemeente Overbetuwe 2017.

Algemeen
Iedereen die een standplaats heeft op de wekelijkse markt betaalt marktgeld. Dat geldt ook voor degene die een standplaats heeft voor bijvoorbeeld een dag. Naast marktgeld betalen ze een bedrag voor de elektriciteitsvoorzieningen als daarvan gebruik wordt gemaakt.

Tarieven
Voor de goederenmarkt in Zetten geldt een lager tarief dan voor Elst. De reden hiervoor is de beperktere omvang van de kern Zetten en de markt. De tarieven zijn afgeleid van de in de Tarieventabel leges, behorende bij de legesverordening, opgenomen tarieven voor overige standplaatsen. De tarieven voor marktgeld zijn voor 2017 trendmatig verhoogd met 1,5%.

Lijkbezorgingsrechten
Beleidskader
Verordening lijkbezorgingsrechten gemeente Overbetuwe 2017

Algemeen
Voor het gebruik van een algemene begraafplaats en voor het door de gemeente verlenen van diensten in verband met de begraafplaats worden rechten geheven. In deze gemeente zijn er drie algemene begraafplaatsen.

Tarieven
De tarieven voor lijkbezorgingsrechten zijn trendmatig verhoogd met 1,5%.

Reclamebelasting
Beleidskader
Verordening reclamebelasting gemeente Overbetuwe 2017.

Algemeen
In 2015 is de reclamebelasting ingevoerd ter financiering van de invoering van Centrum Management Elst (CME). Het CME heeft als doel om samen met de ondernemers uit het centrum van Elst en de gemeente een gezond ondernemersklimaat neer te zetten en Elst te promoten in de regio. De reclamebelasting is ingevoerd voor een periode van 5 jaar.

Tarieven
De tarieven voor 2017 zijn hetzelfde gebleven als de tarieven van 2015 en 2016.

Leges
Beleidskader
Legesverordening gemeente Overbetuwe 2017 en de Tarieventabel leges 2017.

Algemeen
We heffen leges om een gedeelte van onze taken te bekostigen. Deze taken worden in de vorm van een dienst individueel afgenomen door bewoners of bedrijven.

Tarieven
De tarieven voor leges zijn trendmatig verhoogd met 1,5%, met uitzondering van de bouw gerelateerde leges voor omgevingsvergunningen die geheven worden met de bouwkosten als grondslag. Een stijging van de bouwkosten leidt immers al tot een verhoging van de leges. Voor sommige diensten heeft het Rijk een maximum tarief ingesteld, zoals voor rijbewijzen, paspoorten en identiteitskaarten. Het uitgangspunt voor de tarieven is gebaseerd op 100% kostendekking.

De lokale lasten worden jaarlijks door het Centrum voor Onderzoek van de economie van de lagere Overheden (COELO) in beeld gebracht. De cijfers over 2017 leveren een goede vergelijking op van de lastendruk in onze gemeente ten opzichte van het regionale en landelijke beeld. Volgens de COELO (landelijk) staat de gemeente Overbetuwe op nummer 34 van de 398 (van laag naar hoog). De gemeente behoort hiermee tot de 10% van goedkoopste gemeenten van Nederland. De gemeente Overbetuwe staat in de top 5 van de gemeenten met de laagste belastingdruk, namelijk op plaats 4 van de 54 gemeenten in Gelderland.

Belastingdruk per object en inwoner op basis van de werkelijke opbrengsten van de afgelopen belastingjaren:

Kwijtschelding gemeentelijke belastingen
Beleidskader
Uitvoeringsregeling Invorderingswet 1990, Kwijtscheldingsregeling gemeente Overbetuwe 2017.

Algemeen
Net als in voorgaande jaren worden de maximale mogelijkheden tot het verlenen van kwijtschelding benut. Kwijtschelding is mogelijk voor de OZB, het vaste bedrag van de afvalstoffenheffing en de rioolheffing. Of kwijtschelding wordt verleend hangt af van de betalingscapaciteit van belastingschuldigen. Bij de bepaling daarvan houden wij rekening met 100% van de kosten van levensonderhoud zoals die normatief zijn opgenomen in de landelijke richtlijnen voor het kwijtscheldingsbeleid.

Sinds 1 januari 2016 wordt ook van de mogelijkheid gebruik gemaakt om natuurlijke personen die een bedrijf of zelfstandig beroep uitoefenen en geen personeel in dienst hebben voor kwijtschelding van de privé-aanslag in aanmerking te laten komen.

Kwijtscheldingsaanvragen
Voor degenen die eerder ook al kwijtschelding hebben gekregen maken we, met verleende toestemming van de belastingschuldigen, gebruik van een procedure voor automatische toetsing voor kwijtschelding door het Inlichtingenbureau. Dit heeft er toe geleid dat  415 belastingschuldigen in 2017 geen verzoek om kwijtschelding hoefden in te dienen. In 2017 zijn er, naast de automatische kwijtschelding, nog 390 kwijtscheldingsaanvragen ingediend. Van deze aanvragen zijn er 285 geheel of gedeeltelijk gehonoreerd. Wij streven ernaar om de kwijtscheldingsverzoeken binnen 5 maanden af te handelen. In 2017 zijn alle kwijtscheldings-aanvragen binnen 5 maanden afgehandeld.

Overzicht belastingopbrengsten 2017

Inleiding
Het BBV schrijft voor dat in deze paragraaf inzicht geven moet worden in de mate van kostendekking van de belastingen die op inwoners en/of bedrijven worden verhaald.

In het beleidskader (zie hiervoor) wordt de beoogde dekking omschreven. Hieronder wordt inzicht gegeven in de gerealiseerde kostendekking van de twee belangrijkste bestemmingsheffingen, te weten: de rioolheffing en de reinigingsheffingen.

In de paragraaf lokale lasten bij de programmabegroting 2017 staan de gewijzigde uitgangspunten voor de berekeningswijze. Deze zijn ook opgenomen in de op 6 december 2016 vastgestelde “Financiële verordening 2017 gemeente Overbetuwe”.

Kostendekking 2017 per verordening